Per Petterson – Heimwee naar Siberië

De Danzigman

Noorse roman over een broer en zus uit Jutland die ieder eigen dromen heeft.

Jytte volgt haar oudere broer Jesper in alles wat hij doet. Ze groeien samen op in een stadje in Noord-Jutland en ontdekken samen de wereld. Jytte droomt van Siberië, Jesper van Marokko. Wanneer de Duitsers Noorwegen binnentrekken had de koning opgeroepen tot rustig gedrag. Jesper had daar moeite mee, wat moesten de Duitsers in hun land?! Jytte had er ook moeite mee, maar redde een Duitse jongen toch nog van de verdrinkingsdood. Jesper is steeds minder thuis en op een dag is er Gestapo Jørgensen die Jesper zoekt. Jytte verraadt niet de geheime schuilplaats van haar broer en zij begeleidt hem de laatste nacht naar een vissersboot die hem naar Zweden zal brengen.

Na de oorlog raakt Jytte op drift in Denemarken waar ze niets van haar broer hoort tot er op een dag een brief komt. Uit Marokko.

Mooi verteld verhaal over een zus die haar broer kwijtraakt. Het merendeel van de roman speelt in het haast sombere Noord-Jutland waar koude en sneeuw bijna niet onderdoen voor Siberië, het land waar de hoofdpersoon en vertelster Jytte van droomt. Haar grootvader heeft een boerderij, haar grootmoeder tiranniseert de familie om deze draaiende te houden. Grootvader zuipt zich eenmaal per maand steevast een stuk in de kraag. Zijn paard Lucifer brengt hem dan thuis. Jytte’s vader is timmerman. Hij is zwijgzaam en laat het huishouden en de opvoeding over aan zijn gelovige vrouw die een melkwinkel heeft. Het botert niet al te best in Jytte’s familie. De kinderen hebben veel vrijheid en voelen zich aangetrokken tot het communisme. De oorlog strooit roet in hun jeugd en hun toekomst. Jesper verdwijnt naar het land waarvan hij altijd droomde, Jytte komt niet verder dan buurland Denemarken.

De gebeurtenissen in het boek zoals oorlog, verdrinking en het communistische milieu vormen geen al te vrolijke achtergrond. Toch weet de Noorse schrijver het verhaal licht te houden, in een strakke stijl waardoor er diepte ontstaat. Ondanks de sobere familie en het sombere noordelijke weer kom je in een fascinerend landschap van fjorden en donkere zeeën, van een stadje waar elke boot wordt opgewacht. Dit geeft het zoveelste jeugdverhaal uit het hoge Noorden toch een zekere gelaagdheid en is het niet alleen het verhaal over een broer en zus, maar ook een mooi beeld van het leven onder Noordelijke koningen.

Per Petterson – Heimwee naar Siberië (Til Sibir, vert. Marianne Molenaar) De Geus, 2003

Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Kielzog
Ik vervloek de rivier des tijds
Paarden stelen
Nog meer broer en zussen-verhalen uit het noorden:
Mikael Niemi – Popmuziek uit Vittula
Jonny Halberg – De grote overstroming
Morten Ramsland – Hondenkop
Lars Saabye Christensen – Yesterday
Lars Saabye Christensen – De halfbroer
Kjell Johansson – Het rode huis
Een andere eigenzinnige roman uit Noorwegen:
Erlend Loe – Naïef. Super