Het einde van het paradijs
Nederlandse roman over een verliefde jongen in Damascus, net voor de burgeroorlog.
Onze wereld is veranderd. Door de vluchtelingen en terroristische aanslagen zijn de oorlogen, ook al spelen ze ver van onze bedden, ons leven binnengedrongen. We zien foto’s, documentaires, horen verslagen, maar het blijft moeilijk ons in te beelden wat een oorlog inhoudt. Een verhaal uit de zonnestad is een geslaagde poging om de naderende dreiging van een conflict te laten voelen. Het verhaal over een bloeiende, mooie stad waarin het leven langzaam gaat kantelen. En het raakt iedereen. Mensen die willen of niet, niemand kan er aan ontkomen. Dat is het beangstigende.
Damascus, op de drempel van een oorlog. Hamza wordt verliefd op Zania, de dochter van zijn filosofie-professor en wordt liefdevol opgenomen in de schoot van haar familie, de Al-Iskandri’s, die een groot huis bewonen in de binnenstad. Hij komt er voor de filosofielessen op het idyllische dakterras, maar ook steeds vaker om Zania te zien.
Tussendoor studeert hij en probeert hij het contact met zijn vrienden niet te verliezen. Ze brengen avonden door in kroegen en een keer gaan ze naar de bruiloft van een familielid in Homs, waar rellen ontstaan. Ook de sfeer in Damascus, waar spionnen en geheime politie opereren, begint een grimmig randje krijgen. Hamza is een jongen met ambities, in een stad die hij lief heeft. Zijn honger naar kennis is nog lang niet gestild. En dan een eerste grote liefde, die zijn leven in vuur en vlam zet. Het meisje en haar familie, een geschenk uit de hemel, als een zoete oase in woelige tijden. Iedereen behalve Zania lijkt zijn liefde toe te juichen. Hamza’s vrolijkheid ebt langzaam weg, zijn vechtlust echter niet, totdat het lot voorgoed toeslaat.
Ik was even stil toen het boek uit was. Met kippenvel op de armen. Het is vooral de actualiteit die dit zonder meer tot een interessant boek maakt. Hoeveel Hamza’s wachten nu nodeloos in kampen om hun leven te kunnen voortzetten? Het omkantelen van een wereld is als een stille tsunami die ongezien naderbij sluipt. Of een vulkaanuitbarsting die het leven in luttele seconden verandert, terwijl het aanzwellende gerommel toch heel duidelijk te horen was. Het is een liefdesgeschiedenis in een prachtige stad op de rand van de afgrond, een verhaal over een land dat in stukken wordt gescheurd. Het is een stille waarschuwing voor Turkije, die zich op hetzelfde hellende vlak heeft begeven. Ook al had er van mij wat meer pit in de schrijftaal gemogen, dit verhaal gaat kalm en zonder ophef de ondergang tegemoet.
John Alexander Janssen – Een verhaal uit de zonnestad, de Arbeiderspers 2017
Leeslinks:
Vluchten:
Jennifer Zeynab Joukhabar – De kaart van zout en sterren
Megan Hunter – Het eind is ons begin
Mohsin Hamid – Exit west
Zana Fraillon – The bone sparrow
Philippe Claudel – De archipel van de hond
Davide Longo – De verticale man
Cormac McCarthy – De weg
Nhung Dam – Duizend vaders