Eerwraak
Engels/Turkse familiesaga over eerwraak.
De Turkse schrijfster Elif Shafak is een wereldburger, maar haar hart heeft ze verdeeld over Istanbul en Amerika, tussen twee zeer uiteenlopende culturen. Het is duidelijk dat het grootste deel van haar hart in Turkije ligt en de onderwerpen van deze in Turkije zeer populaire schrijfster hebben dan ook altijd wat te maken met de Turkse identiteit: In De bastaard van Istanbul wordt de Armeense genocide aan de kaak gesteld, in Het luizenpaleis schrijft ze over een huis vol met de meest uiteenlopende mensen, als het ware een dwarse doorsnede van de Turkse bevolking. In De heilige van de beginnende waanzin schrijft ze over de melting pot van Amerika, waarin vrouwen vrijheden hebben die ze in hun eigen cultuur niet hadden. Een teveel aan keuzes kent echter ook gevaren zoals alcoholverslaving en eetstoornissen. Het boek Het huis van de vier winden sluit hier enigszins bij aan: het gaat over de achterstellende traditionele rol van de vrouw in de Turks/Koerdische maatschappij.
De roman gaat over de familie Toprak die langzaam maar zeker afstevent op een groot drama: eerwraak. Esma, van Koerdisch/Turkse afkomst, woont in Londen en staat op het punt om haar broer op te halen, die vrijkomt uit de gevangenis. Waarna het verhaal zich als een sterk geurende roos ontvouwt: over de tweelingen Pembe en Jamila die niet ver van de Eufraat werden geboren in een klein Koerdisch dorpje, over Adem Toprak die verliefd werd op Jamila, maar trouwde met Pembe. Over Iskander, de oudste zoon van Pembe die ze haar Sultan noemde. Over de moeder van Adem die haar kinderen in de steek liet, over een zus van Pembe en Jamila die er met een man vandoor ging, maar later met hangende pootjes terugkwam. Over Adem en Pembe die met hun kinderen Iskander, Esma en Abba naar Londen verhuizen, waar het gezin langzaam maar zeker uit elkaar valt. Over de kleine Abba die in de ban raakt van een punkmeisje, over Iskander die moeite heeft zijn identiteit te vinden.
Het is een fascinerende familiesaga over het loslaten van tradities. Het gaat over liefde, maar vooral over de in onze ogen oneerlijke rol die de vrouw krijgt toebedeeld: mannen mogen vreemdgaan en ongestraft hun gezin in de steek laten, vrouwen mogen dit niet en betalen er vaak voor met hun leven. Maar het gaat ook over vertrouwen en opvoeding.
Shafak is een verhalenverteller en ook dit boek geeft weer aan hoe mooi ze dat kan. Ze is de Isabel Allende van Turkije: kritiek op haar land door middel van familieverhalen, waarin ze bruggen bouwt tussen oude tradities en de moderne tijd. Ze heeft een vooral meeslepende vertelstijl en wanneer het verhaal op het einde nog een verrassende wending krijgt, is het moeilijk het boek los te laten.
Elif Shafak – Het huis van de vier winden (Honour, vertaald uit het Engels door Frouke Arns en Manon Smits), De Geus 2013
Leestips
Van dezelfde schrijfster:
Er stromen rivieren in de lucht
Het eiland van de verdwenen bomen
10 minuten 38 seconden in deze vreemde wereld
Liefde kent veertig regels
De stad aan de rand van de hemel
De bastaard van Istanbul
Het luizenpaleis
De heilige van de beginnende waanzin
Over eerwraak:
Çiler İlhan – Een zandstorm, zeiden ze
Yasar Kemal – Bittere wraak
Ismail Kadare – Een breuk in april