“Ons kan niets overkomen”
Nederlandse roman over vriendschap en drugs in nieuwe tijden.
Het is een gevleugelde uitspraak: ‘die goeie ouwe tijd’. Eigenlijk zou het moeten zijn: ‘die goeie jonge leeftijd’? Want hoe onbezorgd waren we wel niet, toen we ons net volwassen voelden en pogingen deden de grote wereld naar onze hand te zetten. We waren ervan overtuigd dat het hele leven altijd alleen om ons zou draaien.
Fons Dellen, vermaard radiomaker en muziekjournalist, liet radioland vallen omdat hij er zijn creativiteit niet meer kwijt kon (of radioland liet hem vallen, niet gediend van mensen die niet in de pas konden lopen). Precies weet ik het niet, maar Fons’ mening erover staat zwart op wit gedrukt in zijn debuutroman.
Je zou verwachten dat Fons een swingende roman zou schrijven, waarin muziek op de voorgrond staat. Maar behalve dat de hoofdpersonages vroeger in een in de provincie fameuze punkband zaten, en diverse audio-apparaten uiteraard van zich laten spreken, is er opvallend weinig muziek te beluisteren in zijn roman. Wat niet deert, want zijn boek mag er zijn: Fons heeft zich ontpopt als een uitstekende verhalenverteller.
Meerdere mensen kijken met nostalgie terug naar de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw (wat klinkt dat toch altijd raar), waarin we allemaal jong leken te zijn, waarin we allemaal naar spetterende concerten gingen, waarin we allemaal spraakmakende tentoonstellingen bezochten in kraakpanden, waarin we allemaal met een glas in de hand en wat wit spul in de neus van disco naar disco trokken, op zoek naar vertier. Maar die tijd hebben we gehad. De meeste mensen zijn nu getrouwd, hebben kinderen en serieuze banen, en de vrienden waarmee we menige nacht doorhaalden, hebben we voor een groot deel uit het oog verloren.
Zo ook in de roman Echte vrienden, dat bijna het verhaal is van een reünie van vrienden die vroeger in de punkband Schmucks44 zaten. De jongste van het stel zit in Duitsland in de gevangenis wegens drugssmokkel. Hij vraagt zijn vrienden uit een ver verleden hem te komen opzoeken, omdat hij een voorstel heeft. Bonno, die een noodlijdend bouwbedrijf heeft, aarzelt te gaan – waarom zouden ze die altijd-voor-problemen-zorgende Richard nu moeten bezoeken? Tom – een net ontslagen radio- en tv-redacteur – haalt Bonno over om toch te gaan: het wordt weer eens tijd voor een avontuurtje. Het laatste lid van de band, bassiste Marva, woont ver weg in Parijs en heeft zo haar eigen zorgen, zoals een volwassen zoon die telkens in de gevangenis raakt wegens drugsperikelen. En toch raakt ook haar leven het verhaal.
Wanneer de heren zich op weg naar Duitsland begeven, waar Richard gespannen wacht, begint het verhaal te rollen. Het zijn dan wel niet die goeie ouwe tijden, maar drugs worden er nog steeds gebruikt en de wereld kent een groot scala aan nieuwe verdovende middelen, die vaak worden geproduceerd in illegale laboratoriums.
En zo raken de heren onbedoeld in grote problemen: Bonno, die Richards op het eerste oog redelijk makkelijke voorstel aanneemt omdat hij geld nodig heeft en ditmaal een twijfelende Tom, die alleen maar een oude vriend wilde helpen. En Richard? Die wordt erin geluisd vanuit een onverwachte hoek. Het verhaal wordt vlot verteld, telkens vanuit een ander perspectief, waardoor de lezer vaak meer weet dan de personages zelf, zodat de spanning van alle kanten op je af komt.
Wanneer Tom en Bonno nog jong waren geweest, geen vrouwen hadden aan wie ze rekenschap hadden moeten geven, hadden ze dit avontuur verwoord in een knallend nummer en het gebruikt op de podia. Maar helaas, ze zijn een dagje ouder en de gekrompen toekomst ziet er dan ook niet denderend uit. Ook Fons is een dagje ouder, maar hij grijpt de nadagen van zinderend succes aan om te bewijzen dat leeftijd niet alleen nieuwe vrienden brengt, maar ook nieuwe creativiteit. Goed geschreven, Fons!
Fons Dellen – Echte vrienden, De Geus, 2015
Leestips
Van dezelfde schrijver:
De kunst, het meisje, de stad
Over de jaren ’80:
Natasja Gerson – Plaatstaal
A.F.Th. van der Heijden – Advocaat van de hanen
Joost Niemöller – Broers
Joost Niemöller – Delta Blues
Leon Gommers – De ziel van de kakkerlak
Drugshandel:
Cynan Jones – Alles wat ik vond op het strand
Muziek en vrienden:
David Mitchell – Utopia Avenue
Joseph O’Connor – De nacht is jong
Jennifer Egan – Bezoek van de knokploeg
Michael Chabon – Telegraph Avenue