Vallende dieren
Ierse roman over dorpsbewoners, een scheepswrak en een onbekende dode.
In 2009 werd er in Rosses Point, een strand niet ver van het Ierse havenstadje Sligo, een dode man gevonden, waarvan tot op heden de identiteit niet kon worden vastgesteld. Wel werd geconstateerd dat de man in pijn moest zijn geweest dankzij diverse aandoeningen zoals kanker. Er werden geen sporen van medicijnen in het bloed gevonden en een misdaad kon worden uitgesloten.
Dankzij camera’s in Sligo, waar hij enkele nachten in een hotel verbleef, kon men nagaan dat hij per bus was aangekomen, een roker was, postzegels en luchtpoststickers kocht, papiertjes las tijdens het eten van een broodje en verschillende tassen droeg, waarvan hij er eentje leegde op een onbekende plek. De in het hotel opgegeven naam Peter Bergmann en zijn Weense adres klopten niet en zo liepen alle sporen dood.
De onbekende dode
Het is deze gebeurtenis die de Ierse schrijfster Sheila Armstrong als uitgangspunt heeft genomen voor haar debuutroman Er schuilt een vreemde in ons. Het boek draait rond een onbekende dode man, gevonden op een strand onder aan de kliffen, bij het (fictieve) dorpje Darragh in Noordwest Ierland. Lang niet zo groot als Sligo, maar een toeristencentrum dat kennelijk zijn beste dagen heeft gekend, want veel lijkt in verval.
Het strand is een spannende plek met een groot scheepswrak dat niet ver van de vloedlijn bijna uit de aanrollende golven steekt. Een geliefd object om legaal of illegaal in te duiken. Op een morgen zit er een man met zijn gezicht richting het scheepswrak, tegen een duinpan, zijn benen gemoedelijk gekruist, alsof hij een dutje doet. Hij is dood.
Andere personages
De grote vraag is wie de man is en waarom hij uitgerekend in het kleine dorp Darragh was. Aan de hand van getuigen krijgen we enigszins een beeld van hoe hij er kwam en wat hij deed. Maar de onbekende dode is niet meer het enige personage van het boek. We krijgen nu een hele reeks dorpelingen aan het woord, die iets met de dode man van doen hebben, hem hebben gezien, zijn lege paarse rugzak hebben gevonden, hem uit de bus hebben zien stappen, hem op het strand hebben gevonden, in het scheepswrak zijn gedoken en zelfs de kokkin, die ooit op de boot werkte die nu in de golven ligt te vergaan, heeft haar hoofdstuk.
Ze zijn onder andere dokter, zwerver, uitbater van een bar, of van een eetcafé, politie en zelfs een priester. Een aantal van hen zomaar terechtgekomen in dit dorp aan zee, waar enkel ‘s zomers enkele toeristen voor wat leven in de brouwerij zorgen.
Reservoir 13
Een dorp en zijn bewoners, dat spreekt misschien net zo tot de verbeelding als het vinden van een onbekende dode man. Sheila Armstrong maakt er dan ook een literair feestje van: opgegroeid in Ierland waar de zee nooit ver is, weet ze hoe de kust eruit ziet. Strandlandschappen met hun helmgras komen kleurrijk tot leven, ook al is het weer meestal grijs, net als de woelige zee die met het scheepswrak speelt. Op liefdevolle wijze portretteert ze de mensen en hun eenzaamheid. Dit is het verhaal over een dorp, dat gedurende een jaar heel even in de ban was van een onbekende dode. Dit is het verhaal van een politiezoektocht die tot niets heeft geleid. Dit is het verhaal van een man die misschien in alle rust wilde sterven aan zee.
Het verhaal doet enigszins denken aan Reservoir 13 van Jon McGregor, waarin een onopgeloste politiezaak speelt. De verdwijning van een 13-jarig meisje houdt een dorp enkele maanden in zijn ban, waarna het leven weer zijn gewone gangetje gaat. Jarenlang wordt het doen en laten van enkele dorpelingen gevolgd. Je hoopt dat de verhalen steeds meer onthullen over het misdrijf, net zoals in Armstrongs verhaal je telkens wat meer over de dode man hoopt te weten te komen.
How To Gut A Fish
Sheila Armstrong maakte haar entree in de literaire wereld in 2022 met een verhalenbundel die de intrigerende titel How To Gut A Fish heeft. Voor haar eerste roman gebruikte ze ook verhalen, die deze keer met draadjes aan elkaar zitten. Zo is het een boeiende roman geworden over een dorp en een dode man, met een kleine spanningsboog.
Misschien is de Engelse titel Falling animals niet zo vanzelfsprekend, de vertaling Vallende dieren zou veel aantrekkelijker zijn dan de bijna bombastische titel Er schuilt een vreemde in ons. Jammer, want zo stijf is de inhoud niet. Die is eerder poëtisch, zeker wanneer de natuur zich laat gelden. De roman smaakt naar meer en maakt ook nieuwsgierig naar How To Gut A Fish.
Sheila Armstrong – Er schuilt een vreemde in ons (Falling Animals, vert. Connie van de Velde), Uitgeverij Mozaïek 2023
Leestips
Een dorp in de ban van een verdwijning:
Jon McGregor – Rerservoir 13
Een dorp en een aangespoelde walvis:
John Ironmonger – De dag dat de walvis kwam
Een Spaanse dorp en zijn herinneringen:
Juan Gómez Bárcena – Het dorp van de herinneringen
Wat de zee brengt:
Karen Jennings – Een eiland
Paulina Flores – Deception Island
Philippe Claudel – De archipel van de hond
Cynan Jones – Alles wat ik vond op het strand
Een ander boek gebaseerd op een onopgelost mysterie:
Emma Stonex – De lichtwachters
Twee doden in de duinen:
Jim Crace – Een man, een vrouw en de dood