Het meisje dat nooit werd teruggevonden
Engelse roman over een dorp waar eens een meisje verdween.
Jon McGregor’s debuutroman Als niemand over opmerkelijke dingen spreekt gaat over een straat waar op een mooie zomermiddag een klein meisje wordt aangereden. Het boek beschrijft de bewoners, wat die deden of dachten rond het moment van het ongeluk. Het is als het ware een minutieuze momentopname van zomaar een straat van zomaar een ongeluk, een driedimensionale foto, waarop we ook in de huizen kunnen kijken.
In 2002 waren er nog geen drones die hele gemeenschappen kunnen bespieden. Maar tegenwoordig zie je nog wel eens zo’n ding overvliegen en voel je je aangetast in je vrijheid. Jon McGregor moet in zijn gedachten ook een drone hebben laten overvliegen over zomaar een dorpje, ergens in de Engelse bergen, waar waterreservoirs zijn aangelegd voor de waterhuishouding, waar mijnbouw nog steeds bergen vervuilt en protestkampen worden opgezet om er tegen te ageren. Het ongeluk met het kleine meisje, is nu de verdwijning van een 13-jarig meisje. De straat uit zijn debuutroman is een dorp geworden en de dag waarop deze roman speelde zijn 13 jaren geworden in McGregor’s nieuwste roman Reservoir 13: zijn debuutroman 13 maal uitvergroot als het ware. Met meer meesterschap geschreven, in een gestadig ritme dat hypnotiseert.
Het is een boek in vogelvlucht (dat klinkt nu eenmaal beter als drone-vlucht). Vanaf een afstand wordt het dorpsleven beschreven, soms inzoemend op bepaalde scènes, vliegend van observatie naar observatie, nooit de grond rakend.
Het verhaal begint bij de verdwijning van een 13-jarig meisje dat samen met haar ouders in het dorp op vakantie was. De zoekacties gaan van start, de media trekt het dorp in, de dorpsbewoners doen er alles aan om het meisje te vinden. De hoop op een goede afloop vervaagt langzaam met de dagen, de maanden, de jaren. Maar het meisje, Rebecca, Becky of Bex, zal echter nooit uit de gedachten van de dorpelingen verdwijnen. Kinderen die later hun vleugels uitslaan naar universiteitssteden, blijven achtervolgd worden door uit het dorp te komen van het meisje dat nooit werd teruggevonden.
De verdwijning van Becky loopt als een dunne draad door het verhaal over het dorp waar huwelijken op de klippen lopen, nieuwe relaties ontstaan, tieners het dorp verlaten en weer terugkomen, baby’s worden geboren, mensen sterven, winkels sluiten en modernere winkels open gaan, de groenten en bloemen in de volkstuintjes opkomen, geoogst worden of verdorren, waar schapen de heuvels intrekken, de vossen paren, hun kroost groot brengen, die dan weer zelf op pad gaan, waar vleermuizen zich vermenigvuldigen, eekhoorns elk jaar hun voorraad eten aanleggen, de voetbalclub elk jaar verliest van het elftal van het naburige stadje, waar elk jaar een ander toneelstuk is te zien, waar elk jaar de fontein wordt versierd, waar met Oud & Nieuw het ene jaar er vuurwerk is, het andere weer niet, waar vreemdelingen komen wonen of anderen weer wegtrekken.
In het begin is het even wennen aan de vele dorpsbewoners die worden gevolgd. Een dorp leer je ook niet in enkele dagen kennen en zo duurt het even voordat je iedereen op een rijtje hebt: de vrouw die de hond uitlaat van een oudere man, de stevige boerenzonen wiens vader een beroerte krijgt, de vrouw die haar geestelijk gehandicapte kind niet meer in de hand kan houden, de ontevreden pottenbakker, iemand die onzekere pogingen doet om een oude relatie nieuw leven in te blazen, een man die een zus thuis heeft die nooit buiten komt, een broer met een volkomen verkeerde vriend, de conciërge van de school met het geheim van zijn stookhok, de tieners die meer van Becky blijken te weten dan ze in het begin zeiden, de nieuwe alleenstaande moeder met kinderen in het dorp.
Het verhaal registreert avontuurtjes, tranen, verborgen zoenen, kleine woordenwisselingen, ziekte, teleurstellingen, stiekeme gedachten, huwelijken, onthullingen en blijdschap. Er wordt verteld over de protesten in de bergen, de schoonmaak van de reservoirs, een nieuw terrein aangekocht voor mijnactiviteiten, wandelingen over de bergpaden, langs de reservoirs. En Becky is nooit ver weg uit het verhaal. Altijd wordt er wel even gerefereerd aan het verdwenen meisje, waarvan heel af en toe nog een kledingstuk opduikt.
We kennen allemaal wel een film die vooruit wordt gespoeld. Zo is het in dit boek ook. Het leven in het dorp wordt 13 jaar vooruitgespoeld. Woorden kunnen echter niet vooruit worden gespoeld. Toch heeft McGregor een prachtige manier gevonden om het verhaal versneld te vertellen. Ondanks de snelheid van het tijdsverloop, straalt het verhaal vooral rust uit. Keurig verdeeld in 13 hoofdstukken, elk beginnend om middernacht van een nieuw jaar is het verhaal als de voortkabbelende beek die langs het dorp loopt, die dan weer eens bijna droog staat, dan weer in een woest stromende rivier buiten zijn oevers dreigt te treden, een brug vernield, zodat het theehuis onbereikbaar wordt en jaren later pas weer een nieuwe brug ziet verrijzen. Dit is een ultieme roman over het leven in een dorp waar genoeg gebeurt, maar wel in een heel rustig tempo. Een dorp dat getekend wordt door de verdwijning van Rebecca, Becky of Bex, wiens ouders al die jaren in het dorp blijven opduiken.
Het is een schitterend verhaal waar het ritme van de natuur hand in hand gaat met het leven in het dorp. Zo mooi geschreven dat je het boek maar moeilijk kunt dichtslaan.
Jon McGregor – Reservoir 13 (Reservoir 13, vert. Marijke Versluys), Nieuw Amsterdam 2018
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Het woord voor rood
Zelfs de honden
Als niemand over opmerkelijke dingen spreekt
Vele manieren om te beginnen
Een ander dorp en een onopgeloste zaak:
Sheila Armstrong – Er schuilt een vreemde in ons
Over een Spaanse dorp vol herinneringen:
Juan Gómez Bárcena – Het dorp van de herinneringen
Over een sfeervol verhaal rondom een aanrijding:
Rachel Joyce – De dag dat de tijd stilstond
Een andere originele opbouw van een verhaal:
Nicolas Michel – De laatste reis van Emilie