Pat Barker – Over de grens

Danny, de moordenaar

Engelse roman over een 10-jarig jongetje dat een moord heeft gepleegd.

Wanneer Tom Seymour, kinderpsycholoog, een jongen van de verdrinkingsdood redt uit de rivier bij zijn huis, en hij de jongen in het ziekenhuis opzoekt, blijkt hij hem te kennen. Het is Danny Miller, die dertien jaar geleden een moord pleegde en in wiens proces Tom als psycholoog een grote rol speelde. Nadat hij Danny een paar maal gesproken had, was hij ervan overtuigd dat deze 10-jarige jongen de moord gepleegd zou kunnen hebben, ook al ontkende Danny dit.

Nu Danny met een nieuwe identiteit weer sinds een jaar vrij is, blijkt hij hulp nodig te hebben en wendt zich tot Tom, die zich probeert te herinneren hoe het proces er dertien jaar geleden uitzag. Was het zijn schuld dat Danny veroordeeld was? Tom gaat op zoek naar mensen die betrokken waren bij Danny’s proces en zijn gevangenisjaren. Hij voelt zich verplicht met Danny afspraken te maken, omdat die een beetje in de war is en wil praten.

Danny blijkt een zeer onzekere, doch sympathiek overkomende jongen. We maken kennis met hem via Tom Seymour, de kinderpsycholoog, en vooral door gesprekken komt zijn verhaal naar boven. Er spettert een heleboel onzekerheid en verwardheid van Danny af. Ook nadat hij zijn straf heeft uitgezeten. Samen met Tom gaat hij in zijn hoofd de moord reconstrueren, iets wat hij al die tijd nog niet heeft kunnen doen, omdat hij de moord bleef ontkennen en omdat er in de instituten waar hij zijn straf uitzat, niet over werd gepraat. Nu de 23-jarige Danny weer op straat staat met een nieuwe identiteit, weet hij absoluut niet hoe hij met zijn nieuwe leven om moet gaan.

Tom is een wat minder spetterend karakter. Hoewel het verhaal vanuit zijn perspectief wordt verteld, blijkt hij lauwe eigenschappen te hebben en is de lijn van zijn breuk in zijn relatie een beetje niet ter zake doend. Gelukkig worden er niet te veel woorden aan deze affaire verspild en draait het verhaal rond zijn hernieuwde kennismaking met Danny. Waarom heeft Danny hem opgezocht? Is dat om wraak te nemen, omdat Danny beweert dat hij door Toms rapport is veroordeeld?

De spanning stijgt wanneer er opnieuw een kind in de publiciteit komt dat een moord heeft gepleegd. De pers herinnert zich het verhaal van Danny en gaat op zoek naar hem. Tegelijkertijd zijn Danny en Tom bezig de moord in Danny’s herinneringen te reconstrueren.

Het boek geeft vooral aanleiding om over kind-moordenaars na te denken. Hoe is het mogelijk dat een kind zo’n moord pleegt? De schrijfster neemt geen standpunt in, maar verhaalt enkel. Het is niet zo dat je door het verhaal sympathie voor Danny opvat, hoewel het een innemend karakter is. Het is alleen jammer dat de psycholoog zo’n doordeweekse man is, waar echt geen greintje gevoel voor kan worden opgebracht, zowel niet negatief als positief.

De Engelse schrijfster Pat Barker heeft al vele romans gepubliceerd, waaronder de trilogie Weg der Geesten met als thema de Eerste Wereldoorlog, waarvan het laatste deel in 1995 met de Booker Prize werd bekroond.

Met Over de grens gaat ze weer terug naar een sociaal thema, waar haar andere boeken veelal over gaan. Het boek is vooral door zijn onderwerp en door de mooi opgebouwde spanning een waardevol boek.

Pat Barker – Over de grens (Border crossing, vert. Edith van Dijk), De Geus, 2001

Leeslinks:
Van dezelfde schrijfster:
De stilte van de vrouwen
Verhalen over jeugdige delinquentie:
Graeme MacCrae Burnet – Zijn bloedige plan
Russell Banks – Huid
Marjan Boyer – Het engelentransport
Theo Thijssen – Onder de Spekboom