Een leven zonder glimlach
Italiaanse semi-autobiografische roman over een man met zwaar verleden.
Alweer een fraaie Italiaanse bergroman, waarbij het ruwe leven om de hoek komt kijken. Dit keer over een man die in zijn jeugd het nodige heeft meegemaakt in de bergen waar hij is opgegroeid. Hoeveel succes hij ook heeft tijdens zijn leven, de bergen blijven trekken, net als de demonen uit zijn jeugd. Zeker wanneer het leven hem te veel wordt, gaat hij het liefst in retraite in de bergen. Eenmaal op leeftijd besluit hij zijn leven ook in de bergen te eindigen.
Mauro Corona woonde met zijn familie in Erto, waar begin 60er jaren een grote dam werd gebouwd: de Vajont Dam. In 1962 donderde er een modderlawine van een berg naar beneden, over de dam heen, het Vajont dal in en sleurde veel kleine dorpen met zich mee. Het dorp van zijn ouders raakte licht beschadigd, maar zoals in het boek wordt verteld: het hele jeugdlandschap van de hoofdpersoon werd meegesleurd; naast duizenden doden en vermisten werden hele bossen en berghellingen onherkenbaar verminkt. Deze catastrofe heeft Corona in zijn verhaal opgenomen.
De andere traumatische gebeurtenis was een familiedrama. Of dat autobiografisch was, is maar de vraag. Na een akelige gebeurtenis raakt de moeder snel uit beeld, net zoals Corona’s moeder hem op jonge leeftijd al verliet. De hoofdpersoon, gewoon ‘hij’ genoemd door een vrouw die de eigenlijke verteller van het verhaal is en ooit zijn geliefde, groeide met zijn twee broertjes op bij opa en oma en nog een oude tante. De oudjes waren gehard door het simpele leven in de bergen, waar alleen noeste arbeid hen in leven kon houden. Wat de kinderen ook werd geleerd: almaar aan het werk om een boterham op de plank te krijgen. Maar de winters waren lang en zo leerde hij (net als de schrijver) houtsnijden van zijn grootvader, een bezigheid, zo ontdekte hij, die hem rustiger maakte. Hij begon met gezichten in pollepels te snijden, maar later maakte hij grootse sculpturen. Alles om het verleden te vergeten of ermee in het reine te komen.
De vrouw herinnert zich deze houtsnijwerken met een glimlach en koestert ze. Zij heeft deze man gekend, zij heeft zijn levensverhaal aangehoord, zij trok met hem de bergen in, waar ze in alle vrijheid konden genieten van het leven.
Mauro Corona is niet alleen een schrijver, maar ook een bekend bergbeklimmer en beeldhouwer. Trouw aan zijn geboorteregio. Hij keerde er terug om diverse toppen te beklimmen en routes aan te leggen voor andere bergbeklimmers. Deze liefde voor de bergen staat dan ook centraal in het boek en blijkt uit zijn prachtige woorden, wanneer hij de natuur beschrijft. Niet alleen de natuur. Het hele leven, de dilemma’s, de herinneringen, het bloed dat door de aderen stroomt. Het vloeit allemaal over de pagina’s, een levendig festijn aan woorden dat soms meer op poëzie lijkt dan op beschrijvingen van een ruige jeugd in de bergen.
De hoofdpersoon lijkt niet echt van het leven te hebben genoten, dankzij zijn harde jeugd. Toch schemert er een normaal leven door het verhaal: hij kende succes en liefde voor zijn sculpturen. De levensfilosofie is misschien een beetje zwaar op de hand, maar dat is niet de teneur van het boek. Daar sprankelt het leven als een vrolijke bergbeek doorheen, grotendeels dankzij de mysterieuze sfeer die de schrijver weet te scheppen en zijn warme woorden, die wel degelijk liefde voor het leven uitstralen.
Mauro Corona – Als een steen in de stroom (Come sasso nella corrente, vert. Marieke van Laake), Wereldbibliotheek 2022
Leestips
De Italiaanse bergen:
Claudio Morandini – Sneeuw, hond, voet
Paolo Cognetti – De acht bergen
Paolo Cognetti – De buitenjongen
Daar op de berg:
Charles-Ferdinand Ramuz – De grote angst in de bergen
Jochen Rausch – Oorlog
Thomas Willman – Het duistere dal