De Russische Ziel vliegt uit
Amerikaanse satire over een Russische immigrant die de Amerikaanse droom nastreeft.
Hilarische Amerikaanse debuutroman van de uit Rusland afkomstige Gary Shteyngart die in originele taal en vliegende woorden een beeld schetst van een Russisch/Joodse immigrant in Amerika én van een fictief voormalige Oostblokrepubliek. Op de achtergrond fladdert een huilend Moedertje Rusland wiens kinderen steeds vaker uitvliegen naar andere landen.
Niet alleen het hippe New York met zijn moderne jongeren, die de ene rage na de andere volgen, wordt lekker op de korrel genomen. Ook het sombere Oostblok met zijn expats en zijn maffiabendes die de boel lijken te regeren, weet Shteyngart met vrolijke pen raak te beschrijven.
Voor de hoofdpersoon Vladimir Girshkin, een jonge Russische immigrant, is de Amerikaanse Droom ver weg, tot hij in aanraking komt met landgenoot De ventilatorman, zelf zo gek als een deur, maar wiens zoon bakken met geld verdient als maffiabaas in het populaire Prava in Europa. Zo gaat Vladimir naar Prava, een populaire ex-Russische stad in de gefingeerde republiek Stolovaya, die naar de adem van Praag ruikt. Daar stort hij zich in het bruisende nacht- en cultuurleven, wil een literair tijdschrift oprichten en krijgt dollartekens in zijn ogen. Zijn Amerikaanse Droom lijkt werkelijkheid te worden: Amerikanen oplichten lijkt heel eenvoudig en onze Vladimir wordt zelfs een tikkeltje overmoedig. Maar hoogmoed komt ten val, zo ook in dit boek.
Shteyngart’s schrijfstijl is zeer onderhoudend en origineel. Zijn Russische kijk op Amerika, zijn heerlijke zelfspot en zijn hilarische mening over een bananenrepubliek in het nieuwe Oost-Europa doen je soms hardop schaterlachen. Zijn zoektocht naar ‘Wie ben ik’ is een hilarische reis door een ‘global world’ die vol zit met mensen die hun geluk in een ander land zoeken. Amerikanen in Stolovaya, immigranten in Amerika. Alleen Rusland lijkt van buitenlanders gespeend en exporteert alleen zijn burgers. De Russische Ziel heeft haar vleugels uitgeslagen. En als Russen elkaar in het buitenland ontmoeten staat de wodka natuurlijk koud. Een satirisch portret van modern New York, dat ook model staat voor het nieuwe Europa, inclusief de nieuwe Oostelijke staten.
Het is jammer dat er zo nu en dan geen adempauze zit tussen de avonturen van Vladimir. Net zoals in het boek Lijm van Irvin Welsh komt er geen einde aan de voortdenderende zinnen en gebeurtenissen, wat je wel eens het boek ademloos doet neerleggen. Des te leuker is het om soms weer eens wat passages terug te lezen, omdat Shteyngart’s zinnen zeer veel humor bevatten. Handboek voor de Russische debutante is een hilarische en Russische kijk op onze globale maatschappij.
Gary Shteyngart – Handboek voor de Russische debutante (The Russian Debutante’s Handbook, vert. Dons Reerink) Bert Bakker, 2003
Leestips
De Russische ziel vliegt uit:
Anya Ulinich – Petropolis
DBC Pierre – Ludmila’s gebroken Engels
Nog meer jonge Russen aan in hilarische woorden:
Wladimir Kaminer – Soldatenrock
Wladimir Kaminer – Russendisco
Sergei Bolmat – Klik
Ilja Strogoff – Macho’s huilen niet
Andere Amerikaanse jongeren op zoek naar avontuur in het buitenland:
Arthur Phillips – Praag
Dave Eggers – U Zult Versteld Staan Van Onze Beweeglijkheid