Slumdog millionaire
Indiase roman over een arme ober die een tv-quiz wint.
Ram Mohammed Thomas is een arme ober in een van de vele restaurantjes in de wereldstad Bombay, India. Hij wordt op een nacht door de politie van zijn bed gelicht en gearresteerd. Wat heeft hij gedaan? Volgens het spelprogramma Wie Wint een Miljard?, waaraan Ram heeft meegedaan, heeft hij vals gespeeld. Hoe kan zo’n arme sloeber nu alle dertien vragen goed hebben en een miljard winnen?
Smita Shah is de vrouw die Ram komt redden. Zij werpt zich op als zijn advocate en weet hem het politiebureau uit te krijgen. Maar ook zij wil weten hoe Ram alle vragen goed kon beantwoorden.
Vanaf het begin is duidelijk dat Ram wel degelijk de arme sloeber is die zonder opleiding niet al te intelligent is. Maar Ram is een Indiase man die al sinds kind heeft geleerd te overleven in de krioelende werelden van de Indiase armoede. En hij heeft geleerd van wat hem overkwam. Hij was nieuwsgierig naar de mensen voor wie hij werkte en die zijn pad kruisten. Hij heeft een goed geheugen. Had hij de mogelijkheid gehad om te leren, dan was hij vast een voorbeeldige student geworden.
Maar Ram heeft nooit dat geluk in zijn leven gehad. Als een van de vele miljoenen straatarme Indiërs, lag er voor hem geen onderwijs in het verschiet en moest hij het doen met de laagste baantjes waarin hij was overgeleverd aan de fluimen van zijn bazen.
Waarom doet hij dan toch mee aan zo’n quiz? Is hij zo arrogant om te denken dat hij het antwoord op de dertien vragen zal weten zoals “Wat is de kleinste planeet in ons zonnestelsel?”, “Wie heeft de revolver uitgevonden?”, “In welk toneelstuk van Shakespeare speelt het personage Costard?” Gaat hij voor de miljard roepies?
Ram is een arme man die natuurlijk graag zoveel geld zou willen hebben, maar hij kent ook het Indiase leven met de onmogelijke barrière tussen arm en rijk. Arme mensen worden niet zomaar rijk. En dat weet hij. Ram probeert gewoon het beste van zijn leven te maken, maar kan er niet tegen als er onrecht wordt gedaan. Een meisje redden van haar alcoholische vader, een moeder confronteren met haar verstoten zoon, de eer van een meisje redden in een trein die wordt overvallen, een vriend helpen uit de handen van een kinderuitbuiter te blijven. De geschiedenis van Ram Mohammed Thomas is een aaneenschakeling van onopvallende Robin Hood-daden.
Met het nodige sarcasme en humor treedt Ram de politie tegemoet. Het verhaal is zo onderhoudend, dat je bijna de ondertoon van het verhaal mist. Het boek is deels een morele aanklacht tegen het leven van de armen in India. Want de lotgevallen van Ram betreffen altijd sociale misstanden: kinderarbeid, uitbuiting, sloven voor een dubbeltje, aan de rijkere mensen zijn overgeleverd, moorden, berovingen, ziektes.
De spelletjeswereld op tv komt er bekaaid vanaf. Net als de corruptie en de godsdienstgeschillen. Ram is een weesjongen en kreeg een hindoe-moslim christelijke naam omdat de naamgevers niet wisten welke godsdienst zijn ouders aanhingen.
Toch is het boek bij lange na geen klaagzang. Het is een origineel verhaal over inderdaad de ongelooflijke lotgevallen van een arme geluksvogel die het hart op de juiste plek heeft en helemaal niet gelooft in het feit dat iemand zomaar een miljard roepies kan winnen. Een prachtig Indiaas boek over de diepe kloof tussen arm en rijk, maar ook over hoe het geluk je kan toelachen.
Twee jaar nadat het boek uitkwam (2008) won de verfilming van Danny Boyle en Loveleen Tandan maar liefst acht Oscars: Slumdog Millionaire
Vikas Swarup – De ongelooflijke lotgevallen van een arme geluksvogel (Q & A, vert. Titia Ram), Mouria, 2006
Leeslinks
De ongelooflijke lotgevallen van een Engelse jongen in India:
Rudyard Kipling – Kim
Humorvolle literatuur over het Indiase leven:
Hari Kunzru – De poseur
Manil Suri – Het trappenhuis
Rajeev Balasubramanyam – In prachtige vermomming
Aravind Adiga – De witte tijger
Over de sociale misstanden in India:
Indra Sinha – Mensen van Beest
Indra Sinha – De dood van mister Love
Manu Joseph – Miss Layla, gewapend en gevaarlijk
Tarun J. Tepal – India. Land van mijn moordenaars
Anita Nair – De wreedheid van het hart
Arundhati Roy – Het ministerie van opperst geluk
Vikram Chandra – Godenspelen
Gregory David Roberts – Shantaram