Boven de geluidsgrens
Engelse roman over journalist die zich terugtrekt in de Zuid-Tiroolse bergen.
Het zal je maar gebeuren: je zoon schrijft een boek waarin hij alle frustraties over jou instopt. Het overkwam de journalist Harold Cleaver, die net voor hij het hoogtepunt van zijn carrière bereikte – een interview met de president van Amerika – het gewraakte boek In zijn schaduw in handen kreeg. Misschien dankzij zijn kwaadheid kreeg het interview harde kanten. En was iedereen razend enthousiast over dit gedurfde interview. Harold Cleaver, Harry genaamd, was minder overtuigd van zijn kunnen. Hij pakte zijn koffer, verliet vrouw en kinderen en vluchtte naar de Alpen in Zuid-Tirol. Daar huurde hij een berghut, zo hoog mogelijk en liefst boven de ‘geluids’-grens. Hij had het helemaal gehad met het tv- en journalistenwereldje, met zijn vrouw die zeker haar bijdrage had geleverd aan het boek van zijn zoon en aan de hele Londense wereld vol blabla.
Wanneer hij zich dan helemaal alleen bevindt in een hut boven een ravijn waar zijn naaste buren een kilometer vanaf wonen, merkt hij dat het moeilijk is om zomaar alles uit het geweten te wissen. Zowel het boek als zijn leven blijven door zijn hoofd spoken. En zelfs op deze verlaten berg blijken verhalen te liggen die Harry als journalist maar niet loslaten.
Harry Cleaver, de hoofdpersoon van Buiten bereik is een arrogante man die het liefst zichzelf hoort praten. De verwijten van zijn zoon – dat hij onder andere geen goede vader was, alleen aan zichzelf dacht, elk initiatief van een ander de bodem indrukte, een vrouwenverslinder is en een werkmaniak – probeert hij langzaam te weerleggen. Hij had voor alles zijn reden, maar de lezer weet wel beter.
Zijn hart, dat hij wel degelijk heeft, wordt opgegeten door het drama van zijn verongelukte dochter, de tweelingzus van de oudste zoon die in zijn boek zijn vader voor het ongeluk verantwoordelijk stelt.
Tussen de hoge toppen van de Alpen, terwijl de regen en later de sneeuw gestadig zijn stempel drukt op het woeste landschap, ontvouwt zich het drama van een midlife crisis. Was al dat werk en succes wel de moeite waard en is zo’n simpel leven op een berg een optie?
Heel even denk je dat Tim Parks een Walden schept, daar hoog op de berg. Maar Buiten bereik heeft niet veel met de burgerlijke ongehoorzaamheid te maken van de Amerikaanse schrijver Henry D. Thoreau die reeds in 1854 het pleidooi Walden schreef voor een simpel leven in de natuur. Het is eerder een individuele ongehoorzaamheid die Cleaver nastreeft: zich verstoppen voor iedereen die hij kent, in de hoop zichzelf tegen te komen.
Gezien hij als gezelschap alleen een porseleinen pop heeft en een hond om tegen te praten, komt hij zichzelf natuurlijk al snel tegen. Maar vooral als hij naar zijn buren gaat, die hem van melk en kaas voorzien. Hij merkt hoe makkelijk hij zich aanpast en weer in oude gewoonten vervalt. Gelukkig is daar een groot struikelblok: de Duitse taal die hij niet zo goed beheerst, zodat hij niet oeverloos kan oreren, zoals hij vroeger placht te doen.
Net als rechter Savage in Tim Parks gelijknamige boek overdenkt Cleaver in Buiten bereik zijn leven. Het zijn vooral de buitenechtelijke avonturen die een ontsporing teweeg brengen bij rechter Savage. Ook Cleaver heeft een ellenlange lijst van ontmoetingen met vrouwen. Maar hier spelen ook vragen over zijn dominerende karakter een grote rol.
Tim Parks’ zinnen en Cleavers gedachten vloeien virtuoos van het heden naar het verleden en weer terug. Want Cleaver is met zijn sarcastische en arrogante trekjes een behoorlijk onderhoudende romanpersoon. Daarbij is het maar de vraag of hij zijn verblijf in die winterse bergen gaat overleven. In het boek van zijn zoon wacht hem de dood.
Buiten bereik speelt in Tirol waar dorpsbewoners haast net zo onwerkelijk aandoen als leden van een Afrikaanse stam. Sfeerbepalend zijn uiteraard ook de hoge bergen die onbarmhartig zijn. In het verhaal lijken de stugge boeren de wijsheid in pacht te hebben. Buiten bereik is een onderhoudend geschreven en zeer boeiende roman over gezin en moraal, over de moderne communicatie-wereld en het gesloten leven op het platteland.
Tim Parks – Buiten bereik (Cleaver, vert. C.M.L. Kisling), De Arbeiderspers, 2006
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Dromen over zeeën en rivieren
Rechter Savage
Nieuwe kleren voor Massimina
Over een andere man op een berg:
Jochen Rausch – Oorlog
Nog meer moraal uit Engeland:
Stephyen Fry – Speelbal
Zadie Smith – Over schoonheid
Moraal uit Amerika:
Jonathan Franzen – De correcties