Geurend ten onder
Franse roman over oudere Parijzenaar die geobsedeerd raakt door zijn parfum die uit de handel is.
Meneer Eme is rond de zeventig en zijn leven bestaat uit gewoontes. Hij staat op, groet ceremonieel het kerkhof van Montparnasse tegenover zijn appartement, doet wat Zweedse strek- en rekoefeningetjes, kleedt zich met zorg aan, sprenkelt wat eau de toilette ‘Musc’ op en gaat als een echte gentlemen waar zijn dag hem heen brengt.
Maar wanneer op een dag zijn maîtresse Eve iets nieuws aan hem ruikt, raakt hij in paniek. Zeker wanneer Eve uitlegt dat het best kan komen omdat zijn Musc nu alleen nog maar in een goedkope plastic verpakking wordt verkocht. Het plastic kan de geurcompositie veranderen. Meneer Eme gaat snel naar huis en giet de inhoud van de plastic fles in een oude glazen fles. Maar bij zijn volgende rendez-vous blijkt hij nog steeds ‘anders’ te ruiken. Dus schrijft meneer Eme verbolgen naar de firma die Musc produceert. Het antwoord stelt teleur: zijn oude Musc, gemaakt van een afscheiding wat bepaalde muskusgeiten in hun bronstigheid afscheiden, is nu synthetisch nagemaakt.
Meneer Eme is ontstemd, want zijn geur, dat is zijn hele leven, dat is zijn karakter, dat is zijn charisma, dat is zijn wapen om vrouwen aan te trekken. Hij duikt hij de wetenschappelijke wereld van geuren in: hij gaat allerlei boeken lezen en vindt zijn theorie bevestigd: de geur maakt de man. Dus vat hij het plan op om zoveel mogelijk flessen oude musc te pakken zien te krijgen. En zo begint de zoektocht van meneer Eme, van elke Parijse drogist tot de geboorteplaats van Musc, Grasse, en zelfs schrijvend naar buitenlandse adressen zoals naar Argentinië. En ondertussen heeft hij een soort rantsoen berekend voor zijn kostbare resterende Musc, wat hem helemaal niet vrolijk maakt.
Het is de debuutroman van een in Frankrijk levende Engelse schrijver. “Chapeau”, zouden de Fransen zeggen. Want niet alleen kan Percy Kemp in ’t Frans te schrijven, hij weet ook een mooie Parijse sfeer te creëren, en ook al geeft hij af en toe wat steken onder water over de Frans-Engelse verhoudingen, je zou niet zeggen dat de auteur Engels was.
Uiteraard gaan de eerste vergelijkingen naar de roman Het parfum van Patrick Süskind, maar behalve ‘de geur’ hebben de boeken niets gemeen. Musc is eenvoudig, maar mooi geschreven. Hoewel er zich natuurlijk wel een drama ontvouwt in het boek, is het op de allereerste plaats een haast zwarte komedie over het leven van een man die geraakt wordt door de ouderdom. Meneer Eme heeft altijd zijn leven in de hand gehad. Hij is zich nooit echt bewust geworden van de aftakeling van zijn lichaam. Met een avontuurlijk leven van spionage achter de rug, geniet hij in alle rust van zijn oude dag, zelfs nog met de vrouwen. De schrijver bouwt het thema ‘de geur maakt de man’ subtiel uit tot aan het absurde toe en dat is de kracht van het boek. Hoe kunnen dit soort kleine dingen een obsessie worden en tot waar gaat die obsessie?
Meneer Eme is een aandoenlijke zestig plusser. Hij lijkt eenzaam, maar hij klaagt niet, hij zeurt niet, hij gaat zijn weg in het verhaal en weet ons te verrassen met de ontknoping. Af en toe worden er goede karikaturen gemaakt van mensen die hij bezoekt, zoals de man van de begrafenisonderneming, of de man van het makelaarskantoor. Het leuke is dat de schrijver bij voorbaat al de clichématige vooroordelen wegneemt: meneer Eme vergist zich niet in de mensen met wie hij in zee gaat, maar hij heeft wel een hekel aan Engelsen en hij weet ook dat je voor iets frivools als een eigen beeld op een graftombe bij een Amerikaan moet zijn. Het zijn allemaal kleine statements, kleine prikjes die het boek zo leuk maken. Een boek over ‘de dingen van het leven’. Want wie heeft niet van die kleine dingen die hij het liefst tot in het absurde zou willen volhouden?
Percy Kemp – Musc (Musc, vert. M. Kaas), De Geus, 2002
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Methode Boone
In dezelfde eenvoudige humoristische stijl over oudere mensen:
Amélie Nothomb – Filippica’s
Meer serieus, maar mooie boekjes over ouderdom:
Yasmina Reza – Droefenis
Yasmina Reza – Babylon
Nog meer over ouderen:
Deborah Moggach – Gekkenhuis
Marc Wortmann – De weduwetrooster
Boeken over parfum:
Aanchal Malhotra – Het eeuwige parfum
Patrick Süskind – Het Parfum