Michael Ondaatje – Blindganger

De opmaak van een verleden

Canadese roman over de zoektocht van een jongen naar het geheim van zijn moeder.

Het is 1945: Londen ligt deels in puin, maar de oorlog is over. Voedselvoorzieningen moeten op gang komen, huizen gerestaureerd, het hele openbare leven moet opnieuw gereguleerd worden. In Stierensumo schreef Yasushi Inoue hoe in het na-oorlogse Japan gokken heel populair was; ook in Londen doken veel illegale gokgelegenheden op, zoals windhondenrennen. Voor de 14-jarige Nathaniel was het een opwindende tijd, ondanks dat zijn ouders waren vertrokken naar verre oorden.

De vader vertrok naar Singapore en moeder Rose zou hem snel volgen. Ze liet Nathaniel en zijn zusje Rachel achter in hun flat, waar de geheimzinnige Mot als hun voogd was aangesteld. Al snel realiseerden de kinderen zich dat hun moeder niet naar hun vader was vertrokken, maar was verdwenen. Vele jaren later kijkt Nathaniel terug op deze periode en probeert uit te puzzelen wie De Mot was en andere excentrieke mensen die hun ouders’ flat bezochten, waar werd gediscussieerd en regelmatig gefeest. De Mot kende veel mensen in het Londen dat uit het stof kroop van de oorlog. Hij bezorgde Nathaniel zijn eerste vakantiebaantjes, maar bemoeide zich niet te veel met hem en zijn zusje. Nathaniel had het idee dat hij alles kon en mocht.

De grootste vraag die Nathaniel en Rachel echter bezighield was waar hun moeder was, die van de aardbodem leek te zijn verdwenen en niemand wilde zeggen waar ze was. Nathaniel was hard bezig met zichzelf te ontdekken en stond niet lang stil bij de vragen over zijn moeder. Hij leerde Agnes kennen en De Schicht, die zich met schimmige zaakjes bezighield, maar wel een vriend was van De Mot.

Nathaniel en zijn zusje amuseerden zich met de avontuurtjes die De Schicht er op na hield. Zijn veroveringen kwamen langs in hun flat en een aantal van hen was behoorlijk interessant, zoals de ethnologe die vol verhalen zat over verre exotische landen en die zich ook om Nathaniel en Rachel bekommerde. Een sterke vrouw om verliefd op te worden.

De Schicht was een fan van windhondenrennen en de mooiste periode was de tijd dat Nathaniel hem mocht helpen bij het vervoeren van racehonden die uit verre streken kwamen. Op een schuit voeren ze in donkere nachten over onverlichte, onbekende kanalen, die zich uitstrekten rond de Theems. Zo leerde Nathaniel alle kruispunten, aanlegplekken en de stad kennen. Hij hield van het donkere water waarin soms de sterren zich spiegelden. De windhonden werden later vervangen door mysterieuze kisten die naar een klooster moesten waar eens een kruitfabriek was. Daniel stond niet stil bij de illegaliteit van hun tochten en had er geen weet van dat hij in gevaar verkeerde.

Heel veel jaren later kwam Nathaniel bij de geheime dienst te werken, waar hij dossiers door moest spitten, op zoek naar belangrijke dingen. In het geheim startte hij zijn eigen zoektocht naar de geheimen van zijn moeder en de na-oorlogse jaren in Londen waaraan hij dierbare herinneringen heeft.

Hij probeert gaten te dichten in zijn herinnering en antwoorden te vinden op de vragen uit zijn jeugd in het donkere Londen. Het wordt duidelijk dat hij best wel wat heeft verdrongen om zijn scheiding met zijn moeder te verwerken. Rachel herinnert zich bijvoorbeeld veel meer en heeft ook altijd een beter beeld gehad van De Mot. Terwijl Nathaniel steeds dieper in zijn eigen wereld dook, vervreemdde hij van De Mot en van Rachel.

Om het leven van zijn moeder in beeld te brengen, verbindt Nathaniel feiten met fantasie. Het is makkelijk om mee te gaan in de meeslepende verhalen, zoals over de daklegger, die eens van het dak viel van het huis van Rose’s ouders. Pas wanneer Nathaniel De Schicht terugvindt en ontdekt waar Agnes is gebleven, begrijpt ook de lezer hoe sterk Nathaniel feiten en fictie in elkaar heeft gedraaid.

Michel Ondaatje vertelt op een grootse en haast tedere manier over de geheimzinnige jaren en later over Nathaniels zoektocht. Nathaniels volwassen worden, de jaren zonder en met zijn moeder en hoe hij van zijn zusje vervreemdde. Het net-na-oorlogse Londen is een prachtige achtergrond voor dit verhaal, waar nog een zekere sfeer van anarchie heerste, waar de puinhopen langzaam werden geruimd, waar nog veel delen, zoals de kanalen, geheimzinnig en onverlicht waren, waar een gewoon leven langzaam op gang kwam. Nathaniel doet er echter heel veel meer jaren over om zijn jeugd te reconstrueren. Blindganger is wederom een meesterlijk verhaal van Michael Ondaatje, dat makkelijk kan concurreren met zijn al bijna klassieke bestseller De Engelse patiënt.

Michael Ondaatje – Blindganger (Warlight, vert. Lucie van Rooijen), Nieuw Amsterdam

Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
De Engelse patiënt
Een Japanse stad net na de oorlog:
Yasushi Inoue – Stierensumo
Na de oorlog terugkijken op een liefde:
Yasmina Khadra – Wat de dag verschuldigd is aan de nacht
Sofi Oksanen – Zuivering
Alain Claude Sulzer – Een volmaakte kelner
De Italiaanse strijd na de oorlog:
Antonio Pennacchi – Broederstrijd
Oorlog en fictie:
Anthony Doerr – Als je het licht niet kunt zien