Een bonte dag met dodelijke afloop
Engelse roman over de ondergang van een Engelse oud-consul in Mexico.
Malcolm Lowry (1909 – 1957) werd in zijn leven geobsedeerd door twee dingen: alcohol en literatuur. In 1933 werd zijn relatief onbekend gebleven eerste roman gepubliceerd: Ultramarine. Hierna ontmoette hij zijn eerste vrouw, Jan Gabrial, die hij van Parijs naar Londen volgde, maar het huwelijk was gedoemd tot mislukken. In 1936 verhuisde het stel naar Cuernavaca in Mexico waar ze hoopten hun huwelijk te kunnen redden. Tevergeefs, want een jaar later werd Lowry door zijn vrouw verlaten en stortte hij zich in een dronken roes, waar hij pas uit ontwaakte toen hij het land werd uitgezet.
In 1939 verhuisde Lowry naar Brits Columbia in Canada waar hij zijn tweede vrouw ontmoette: Margerie Bonner. Het is in deze periode waar hij begon aan het afmaken van zijn semi-autobiografische meesterwerk Under the Volcano, dat als werktitel had The Valley of the Shadow of Death.
De eerste versie van deze roman was in 1940 klaar, maar werd door vele uitgevers geweigerd. Vier jaar later kon Lowry’s vrouw het script ternauwernood redden uit een brand die hun huis in de as legde, net als meerdere scripts van Lowry die voor eeuwig verloren zijn gegaan. In 1945 was het definitieve script klaar en werd er in hetzelfde jaar een uitgever gevonden waarna er 2 jaar lang het getouwtrek rond het redigeren van de roman volgde, dat in 1947 uiteindelijk gepubliceerd werd. Under the Volcano werd een wereldklassieker.
Het verhaal speelt zich, net als Ulysses van James Joyce, af op één dag. Het gaat over de zwaar alcoholische Britse oud-consul Geoffrey Firmin en zijn ex vrouw Yvonne Firmin die bij hem terugkomt in Cuernavaca (Mexico) om te proberen hun huwelijk te redden. Geoffrey’s halfbroer Hugh, met wie Yvonne wel eens vreemd ging, komt dezelfde dag als Yvonne geheel onverwachts ook aan in de woning van de consul. De drie besluiten er een gezellige dag van te maken omdat het de Dag van de Doden is in Mexico en ze duiken het Mexicaanse straatleven in, waar Geofrrey keer op keer verdwijnt om zijn broodnodige glaasje mescal te consumeren. In de avond raken Yvonne en Hugh Geoffrey definitief kwijt en Geoffrey raakt zichzelf kwijt in delirische hallucinaties.
Onder de vulkaan is waarschijnlijk het mooiste boek ooit geschreven over een alcoholist. Misschien was het de bedoeling van Lowry geweest om de politieke spanningen in Europa in het boek naar voren te brengen – de Spaanse burgeroorlog en de oplopende spanningen rond fascistisch Duitsland – maar het verhaal is uiteindelijk het dramatische relaas geworden over de ondergang van een alcoholist, dankzij Lowry’s eigen drankgebruik en de teloorgang van zijn eerste huwelijk.
Het is Lowry’s integere schrijven, zijn meanderende maar emotionele toon, de kleurrijke achtergrond van Mexico en de wervelende gebeurtenissen die het verhaal verre houden van een slepend drama waarin alcohol de boventoon voert.
Lang voordat Lowry wist dat zijn boek zo’n succes werd, zelfs nog niet wist dat het uiteindelijk werd gepubliceerd, ging Lowry terug naar Mexico met zijn tweede vrouw. Hier ontstond het script Dark As The Grave Wherein My Friend Is Laid, een script dat Lowry nooit heeft kunnen voltooien, maar dat de bijnaam kreeg: ‘Under Under the Volcano’. Hier gaat de alter ego van Lowry, Sigbjørn Wilderness, op zoek naar de roots van zijn boek Under the Volcano. En ook in dit script blijkt weer hoe graag Lowry van de alcohol zou willen afblijven, maar daar niet in slaagt. Wilderness weet in dit script te ontkomen aan de demonische greep van de drank. Maar Malcolm Lowry tenslotte niet. Hij stierf in 1957 aan een overdosis van alcohol en pillen.
Lowry liet vele onafgemaakte verhalen en scripts achter, waarvan er enkele na zijn dood werden gepubliceerd. Ook verscheen er een aantal biografiëen.
Under the Volcano is een van de boeken die het beste verfilmd is ooit. In 1984 kwam de gelijknamige film van John Huston uit met in de onvergetelijke hoofdrol van Geoffrey de Britse acteur Albert Finney.
Malcolm Lowry – Onder de vulkaan (1947), (Under the Volcano, vert. Peter Bergsma), De Bezige Bij 2007
leeslinks
Het verhaal van één dag:
James Joyce – Ulysses
Drinken en schrijven:
Charles Bukowski – Pulp
Moderne schrijvers en de alcohol:
Irvine Welsh – Lijm
Irvine Welsh – Topkoks
Gerard Woodward – Ik ga naar bed als de zon schijnt
Christophe Vekeman – Een borrel met Barry