Schepen vergaan, maar soms ook een vriendschap
Pakistaans/Engelse roman over twee vriendinnen, eerst in Karachi, dan in Londen.
Sinds de vriendinnen uit de Napolitaanse romans van Elena Ferrante furore maakten, groeit de lijst met boeken over vriendschap gestaag. Ook hier weer een verhaal over een vriendschap die aan het wankelen wordt gebracht. Ditmaal spelen sociale verschillen mee.
In Kamila Shamsie’s derde roman Kartografie is het de hechte vriendschap tussen een jongen en meisje in Karachi, dat in zwaar weer komt wegens emigratie. In Beste vrienden zijn het twee vriendinnen uit Karachi wiens vriendschap op de proef wordt gesteld, nadat ze beiden hun leven in Londen hebben gevonden.
Maryam en Zahra, twee veertienjarige pubers die hun seksualiteit en de wereld van 1988 aan het verkennen zijn in de grote stad Karachi. Maryam komt uit een rijke familie met een groot bedrijf dat leren artikelen maakt, waarvan ze hoopt ooit aan het hoofd ervan te belanden. Zahra’s vader is een bekende tv-sportjournalist. Zahra komt uit een politiek geëngageerd nest, Maryam kent alleen de weg in de betere kringen. Zahra kiest als keuzevak scheikunde, terwijl Maryam liever computerwetenschappen gaat studeren.
Door een angstig avontuur eindigt Maryam eerder in Londen dan Zahra, de stad waar ze uiteindelijk allebei carrière zullen maken. En geen slechte ook: Zahra komt aan het hoofd van het invloedrijke Engelse Instituut voor Burgerlijke Vrijheden en Maryam wordt een risico-investeerder in hogere kringen voor start-up zaken. Beide dames leiden hun eigen leven, maar voelen zich familie van elkaar en zien elkaar wekelijks.
Na zo’n 30 jaar komt een stukje zwart verleden om de hoek kijken. Twee mannen uit Karachi blijken de kloofbijl te zijn, die eigenlijk al in 1988 begon te vallen. Wanneer de vriendschap begint te splijten, komen de ergernissen naar boven borrelen. Achteraf had je die aan kunnen zien komen, vriendschap gaat namelijk niet altijd door dik en dun.
Shamsies eerste boeken spelen in Pakistan, waarin de stad Karachi altijd wel een hoofdrol had. Vervolgens kwamen de thema’s vluchten en ontheemd zijn op de eerste rij. Familieverhalen die over de hele wereld uitwaaieren, zoals in het indrukwekkende Verbrande schaduwen, dat in Japan begint. Ook in Beste vrienden verdelen twee families hun leven over de wereld, namelijk Karachi en Londen. Maar dit keer is het vluchtelingenthema naar de achtergrond geraakt en ligt het accent op vriendschap en sociale verdeeldheid. Zahra blijft haar sociale principes trouw, Maryam haar rijkelui-achtergrond: ze trekt weer naar de macht toe en is duidelijk beïnvloed door haar opa die haar wilde klaarstomen voor de harde zakenwereld. In Shamsies vorige roman Huis in brand kreeg de Engelse politiek ervan langs, ook in Beste vrienden. Daarbij komt nu ook nog eens de meedogenloze rol van de grote geldwereld.
Shamsie blijft trouw aan haar sociale thema’s, ook al lijkt deze roman niet al te overtuigend. Er zijn maar enkele scenes waar de vonken vanaf springen, zoals wanneer de dames eindelijk hun opgekropte kwaadheid eruit gooien. Waardoor ook deze roman je weer naar de keel grijpt. En geeft te denken over onze wereld en de verschillen tussen mensen, zoals Maryam en Zahra. Beste vrienden is wederom een mooi boek over vriendschap. Het is misschien niet Shamsies beste roman, maar toch weer een Shamsie om met liefde te koesteren.
Kamila Shamsie – Beste vrienden (Best of Friends, vert. Anne Jongeling), Signatuur 2023
Leestips
Van dezelfde schrijfster:
Kartografie
Verbrande schaduwen
Huis in brand
Over twee vriendinnen:
Andrea Abreu – Ezelsbuik
Lana Bastašić – Vang de haas
Sally Rooney – Prachtige wereld, waar ben je
Elena Ferrante – De Napolitaanse romans
Nino Haratischwili – Het schaarse licht
Tara Isabella Burton – Social creature
Sharlene Teo – Ponti