Afkicken
Zuid-Afrikaanse roman over gekte, homoseksualiteit en zwart zijn in modern Kaapstad.
Imposant Zuid-Afrikaans boek over jongen die beter wordt in psychiatrische inrichting en vervolgens in de homoseksuele escortservice komt. Het verhaal speelt in Kaapstad, in de moderne wereld van uitgaan. Hoofdthema’s zijn vriendschap, het ontdekken van seksualiteit, homoseksualiteit, geweld en zwart-zijn in Zuid-Afrika. Het verhaal wordt verteld vanuit verschillende personages, waarvan de hoofdpersoon Tshepo en vriendin Mmabato altijd terugkomen. Mede-patiënten uit de psychiatrische kliniek, flatgenoten en collega’s van de homo-club zijn de andere vertellers die verstommen zodra Tshepo’s leven weer verder trekt. Op deze manier leren we Tshepo niet alleen van binnen kennen, maar ook hoe hij op anderen overkomt.
Het verhaal begint wanneer Tshepo helemaal gek is geworden van te veel dope en hij op zijn zwakst is. Wanneer hij uit de kliniek ontslagen is begint hij langzaam op te krabbelen en weet zich te handhaven ondanks de bittere lessen die hij leert van zogenaamde vrienden die hem verraden. Pas wanneer hij de wereld van homoseksualiteit leert kennen, begint hij echt vertrouwen in zichzelf te krijgen. De vuurproef is wanneer zijn vader is overleden en Tshepo weer even aan de rand van de waanzin staat.
Het kleine verhaal van Mmabato loopt parallel aan dat van Tshepo. Mmabato heeft twijfels over een vaste relatie. Ze is een aantrekkelijke stevige zwarte vrouw, maar ontdekt de liefde bij de Duitse Arne. Maar als Mmabato en Tshepo afscheid nemen is Tshepo de ondernemende en levenslustige en Mmabato degene die schuw in haar huis zit, de omgedraaide rollen als toen het boek begon.
Het boek zit vol met theorieën en beschouwingen over de liefde, homoseksualiteit, het yuppendom, het Afrikaans en zwart Afrikaans zijn en immigranten die het leven in Zuid-Afrika veranderen. Hierdoor is het een sterk tijdsbeeld van modern Zuid Afrika en kan Sello Duiker zich voegen bij de top van jonge moderne Afrikaanse schrijvers.
Enkele theorieën over liefde tussen mannen nemen soms groteske vormen aan, net zoals een gewone wandeling kan uitmonden in een hallucinerende nachtmerrie. Deze tweeledige benadering van serieus naar grotesk is mooi uitgebalanceerd in het boek, hoewel je soms wel eens het idee hebt dat de schrijver zich iets te lang laat gaan in té uitvoerige denkbeelden.
Sello Duiker schrijft over de menselijke psyche als een koorddanser wiens lijn aan de ene kant over de waanzin en aan de andere kant over gezondheid loopt. Het boek lijkt het Afrikaanse antwoord op de Schotse roman Lijm waar veelvuldig drankgebruik veel schade aanricht. In Afrika zijn het vooral de soms sterke cannabis-producten waarvan in het boek vele namen en vormen te vinden zijn, die de mens kan ontwrichten. In beide boeken worden pornografische scènes niet gemeden. In De stille kracht van dromen is het extra thema de homoseksualiteit, maar beide boeken geven een tijdsbeeld van een uitgaand en modern publiek in een grote stad.
Sello Duiker heeft in tegenstelling tot Irvine Welsh in Lijm, die meer met humor werkt, enigszins een depressieve toon. Dat komt misschien door zijn zwaarbeladen achtergrond. Sello Duiker is in Soweto opgegroeid te midden van oorlog en geweld. Zijn vorige boekje Thirteen cents gaat over een straatjongetje en het geweld van de straatbendes. Zijn het in Lijm de armoedige woonwijken die depressief aandoen, Sello Duiker kiest voor de psychische krochten waarnaar hij je meeneemt.
Het stille geweld van dromen is een imposant tijdsbeeld van een moderne stad in Zuid-Afrika waar nu eens niet de oude geschiedenis van stammen en het geweld en racisme een hoofdrol spelen. Het laat Kaapstad zien als een Europese stad vol yuppies, een stad vol moderne uitgaansgelegenheden en eigentijdse problemen zoals drugsgebruik en het vreemdelingenprobleem. Een boek vol grootse ‘mannentheoriën’, een boek van een zwarte schrijver die behalve op straat ook graag een kijkje neemt in de menselijke psyche, een kleurrijk wervelend eigentijds boek dat je niet onberoerd achterlaat.
K. Sello Duiker – Het stille geweld van dromen (The Quiet violence of Dreams, Robert Dorsman), De Geus, 2003
Leestips
Het is niet altijd makkelijk homo te zijn:
Rebecca Makkai – Een stralende toekomst
Hanya Yanagihara – Een kleine leven
Thomas Savage – Het geweld van de hond
Een Ierse schrijver over hedendaagse jongeren:
Irvine Welsh – Lijm
Over een andere verslaving en geheel anders afkicken:
Chuck – Palahniuk – Stikken