Wat zelfs dikke muren niet tegenhouden
Canadese roman over een verboden liefde, maar ook over de verdeeldheid in een klein Grieks dorp op het Griekse Lesvos.
Ik vind het wonderbaarlijk dat Griekse dorpelingen nog onverminderd gastvrij zijn, ondanks de tijden die ze hebben beleefd en de dingen die ze hebben gezien. De roman The Captive Sun van de Canadese schrijfster Irena Karafilly zet op een rijtje wat een zware tijden de recente Griekse geschiedenis heeft gekend. Het verhaal gaat over een schoollerares uit Molyvos en begint aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog, nadat het dorp al drastisch was veranderd vanwege de vluchtelingen uit Turkije (jaren 20). Dan trekken de Duitsers in het dorp, later is het de burgeroorlog die de straten onveilig maakt en tenslotte is het de militaire junta die de dorpsbewoners angst en terreur aanjaagt.
Het boek maakte me droevig, want het laat vooral zien waarom de huidige Grieken nog steeds een groot wantrouwen tegenover iedereen en alles met zich meedragen. Veel buitenlanders die hier komen wonen, willen maar niet begrijpen dat de geschiedenis van dit land, lange tijd uit angst en bloedvergieten bestond, zodat de Grieken zich ook nu nog vaak alleen maar aan hun familie vastklampen, de enige mensen die ze echt vertrouwen. Maar zelfs families werden uiteengereten door verschillende politieke opvattingen, dus ook daar was niet al te veel veiligheid.
Calliope, de hoofdpersoon, blijft na de dood van haar vader bij haar moeder wonen, wordt verliefd op een Duitse luitenant, maar wil daar niet aan toegeven omdat hij tenslotte de vijand is. Ze sluit zich aan bij verzetsstrijders, maar kan haar geheim niet onthullen wanneer dorpsbewoners een vermoeden beginnen te krijgen van haar liefde voor een Duitser. Nadat ze de oorlog heeft overleefd, begint de burgeroorlog en leeft ze in angst voor vrienden die communist zijn. De heksenjacht op communisten gaat door zodra de kolonels van de junta de macht hebben gegrepen, en het zijn juist de vriendschappen die haar steeds in gevaar brengen.
Het verhaal gaat over een verboden liefde, maar ook over de verdeeldheid in een klein dorp, waar zucht naar macht en wraak of jaloezie de drijfveren zijn voor politiek verraad. De muren van de dorpshuizen lijken niet dik genoeg om geheimen te bewaren en de vensters zijn als ogen die alles registreren. Dit is een boek dat elke expat in Griekenland zou moeten lezen om zich te realiseren wat de oudere Grieken voor de kiezen hebben gehad in hun leven. De meest recente geschiedenis van graaiende landbestuurders en onterecht met de vinger wijzende Europese landen heeft enkel bijgedragen tot een versteviging van dit gevoel: dat ze er alleen voor staan.
Irena Karafilly – The Captive Sun (Niet vertaald in het Nederlands), Picador Australia, 2012, ISBN: 978-1-742-61208-9
Leeslinks
Woelige tijden in Griekenland:
Nikos Kazantsakis – Kapitein Michaelis
Louis de Bernières – Kapitein Corelli’s mandoline
Over een verloren leger:
Panos Karnezis – De doolhof
Spelend op Lesvos:
Stratis Myrivilis – De Madonna met de vissenstaart
Stratis Myrivilis – De lerares met de gouden ogen