In één week de wereld rond
Humoristische Amerikaanse roman over jongens die geld kwijt willen.
Dave Eggers debuteerde in 2000 met zijn autobiografische roman Een Hartverscheurend Verhaal van Duizelingwekkende Genialiteit en werd meteen tot een roemrucht schrijver gebombardeerd. Deels wegens de goeie verkoop van het niet alledaags uitgegeven boek, deels door zijn lucratieve literaire uitgeverij/tijdschrijft McSweeneys. Maar ook verdiend voor zijn roman die ondanks of dankzij de moderne snufjes van ellenlange voorwoorden en steeds aangepaste nawoorden een debuut van literaire waarde was.
Donna Tart, die na haar debuutroman net zoveel werd geprezen, deed er 10 jaar over om met haar tweede roman te komen. Dave Eggers, die het schrijven blijkbaar beter in het bloed zit dan Tart, heeft zijn nieuwbakken fans niet zo lang laten wachten. Zijn tweede roman, of zijn eerste geheel fictieve boek U.Z.V.S.V.O.B. bewijst dat alle eer voor zijn eerste boek terecht was. Zijn nieuwe roman is misschien zelfs nog beter dan zijn eerste. De grote opvallende franjes deze keer weggelaten – hoewel Eggers zijn grapjes toch niet kan laten: de tekst begint al op de voorkaft van het boek – is zijn verhaal weer voorzien van heerlijke humor en lijkt de tekst zo los uit de pols te zijn geschreven dat het als een trein zo vlot weg leest. Met minder mooie vondsten en speelse stijlgrappen is U.Z.V.S.V.O.B. simpeler maar zit wel strakker in een pak van humor en stijl.
Het is een soort moderne schelmenroman geworden, waarin twee Amerikaanse jongens pogen de wereld rond te reizen in één week tijd en tegelijkertijd een aanzienlijke som geld weg proberen te schenken aan willekeurige personen. De twee hoofdkarakters zijn behoorlijk naïef en zijn geschokt als bijvoorbeeld blijkt dat er vanuit Afrika niet ieder uur vliegtuigen naar Groenland vertrekken. Op Amerikaanse leest opgevoed staan ze er niet bij stil dat ze daadwerkelijk een geheel nieuwe wereld betreden.
Dit zullen ze ook geen enkele keer doen in het verhaal. Het landschap van elk land waar ze komen lijkt altijd wel in de verte op een stukje Amerika en voor de lokale bevolking hebben ze amper tijd. Wel vragen ze zich af hoe het toch zou komen dat iedere vrouw die ze ontmoeten een hoertje is. Maar ja, wat wil je als je in een paar uur met een huurauto rond crosst en je je ’s avonds naar de meest wildvreemde kroegen laat leiden. Daarbij zijn ze ook nog eens allebei aangeslagen wegens de dood van een vriend, die verpletterd werd door een vrachtauto. Will werd vervolgens in elkaar geslagen en reist met een beschadigd gezicht dat er niet uitziet en wat de meeste mensen afschrikt. Maar het meest boeiende van het verhaal is echter het gegeven dat ze zich hebben voorgenomen om grote sommen geld weg te geven. Niet zomaar aan iedereen. Hoe die keuze te maken, daar draait het om.
Dave Eggers, die in San Francisco woont, heeft dagelijks met dit probleem te maken in zijn woonplaats. Niet dat hij ook geld moet uitdelen, maar alle bedelende mensen zetten hem toch regelmatig voor het blok: moet je die niet helpen, of die, of die? Je kunt niet alle mensen helpen, waar moet je dan beginnen?
Hij pakt dit probleem bijzonder origineel aan in zijn boek en dankzij de hoofdpersonen die als onschuldige lammetjes de Amerikaanse toerist uithangen in niet altijd aan te raden situaties verwordt het verhaal bijna tot een ‘soaproad’ verhaal.
In de verte doet het boek denken aan Houellebecq’s laatste roman dat ook reizen als thema had, maar waar het accent op sekstoerisme en uitdagende uitspraken lag. U.Z.V.S.V.O.B. is echter allesbehalve schokkend en geforceerd. Het is goed geschreven, bijzonder onderhoudend en speels.
Dave Eggers is ook geen ‘Enfant terrible’, zoals zijn Franse collega Houellebecq. Eerder een literaire Engel die behalve zijn eigen boeken een tijdschrift en uitgeverijtje runt en schrijven leert aan kinderen die daar geen geld voor hebben (project: 826 Valencia). Die zekere ‘braafheid’ die uit zijn boeken straalt is juist een verademing in een wereld van jonge schrijvers die zonodig moeten choqueren om aandacht te krijgen. Eggers heeft dat niet nodig. Schrijven is zijn leven en dat zullen we weten ook.
Dave Eggers – U zult versteld staan van onze beweeglijkheid (U.Z.V.S.V.O.B.) (You Shall Know Our velocity, vert. Dirk-Jan Arensman) Vassallucci/Manteau, 2002
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Helden van de grens
Een Hartverscheurend Verhaal van Duizelingwekkende Genialiteit
Nog meer humor uit Amerika:
John Kennedy Toole – Een samenzwering van idioten
Een tegenovergesteld boek uit Frankrijk:
Michel Houellebecq – Platform