Een man, een moord en zijn rechter
Franse roman over het pleidooi van een moordenaar.
‘Kermeur, dit is mijn eerste kreeft, u krijgt hem van mij cadeau.’ Dit zinnetje was er een te veel uit de mond van de charmante oplichter Antoine Lazenec. Waarom toen bij Martial Kermeur de stoppen doorsloegen, vertelt hij in dit prachtige boekje aan de rechter. Het is een schitterende monoloog van een meesterverteller.
We worden allemaal wel eens opgelicht door de een of de ander. Verlies je er iets waardevols mee, dan kan het nog tijden door je hoofd spoken wat je had moeten doen om niet afgezet te worden. Martial Kermeur verloor niet alleen zijn aanzienlijke som spaargeld, opzijgezet om een boot te kopen, zijn hele leven werd aangetast door de oplichtingszaak. In bittere en sarcastische woorden doet hij uit de doeken hoe hij (en anderen) de charmante oplichter niet konden weerstaan en hoe zijn zoon in de gevangenis belandde.
Het verhaal speelt in een dorp op een landtong aan zee in het Franse Bretagne. De meeste scheepswerven zijn gesloten, arbeiders zijn uitgekocht, zoals Kermeur, die het geluk had om vervolgens rentmeester te worden van ‘het kasteel’ (wat eigenlijk gewoon een groot, oud huis was) en bijbehorende gronden. Hij woonde er met zijn zoon Erwan in een huisje aan de rand van het park, waar ze samen droomden over de aankoop van een vissersboot, zodra Kermeur’s ontslagpremie vrij zou komen.
Een dorp vol vissers die een aardig spaarcentje hebben overgehouden aan een oprotpremie. Dat moet mensen trekken die wel even komen helpen dit geld te investeren. Zo kwam Antoine Lazenec op een dag aanwaaien en bracht het dorp het hoofd op hol met glorieuze plannen voor toeristenappartementen in het park waar Kermeur de rentmeester van was.
De burgemeester, zich van geen kwaad bewust, stond vierkant achter de mooie maquette’s van de gebouwen die in zijn dorp zouden verrijzen. Waarop de meeste dorpelingen toehapten. Zelfs de wantrouwige Kermeur bleek niet bestand tegen het charme-offensief van Lazenec, die Erwan meerdere keren meenam naar voetbalwedstrijden. Hij stak al zijn spaarcentjes in de rooskleurige plannen om het dorp op de toeristenkaart te zetten en liet zijn droomboot even varen.
Lazenec legde het ‘kasteel’ plat, ploegde het park om en kwam vaker dan gewenst even langs bij Kermeur, wiens wantrouwen met de dag toenam, toen de beginnende bouwwerkzaamheden verzandden in modder en misère. Ondanks de mooie praatjes van Lazenec realiseerde hij zich dat deze man alleen goed was in andermans geld spenderen.
Kermeur is een krachtige verteller die de rechter met veel toeters en bellen verhaalt over wat er gebeurde en hoe dat zijn leven deed kantelen. Hoe hij langzaam tot het besef kwam dat hij slachtoffer was van een vastgoedzwendel, terwijl de oplichter gewoon voor hem bleef verschijnen, als ware er geen hele sommen geld verdwenen in de zee. Vastgeroest in de rol van arbeider versus rijke werkgevers, wist hij zich geen houding te geven tegenover Lazenec met al zijn mooie praatjes, die als een zonnekoning door het dorp bleef paraderen.
Als lezer raak je steeds meer betrokken bij het leven van Kermeur, dat bestond uit best veel dieptepunten. Hoeveel pech kan een mens aan in zijn leven? Kermeur is een eenvoudige ziel, die geheel open zijn verhaal vertelt aan de rechter, die slechts af en toe de monoloog onderbreekt. Recht voor z’n raap, niet echt pleitend voor zijn zaak, weet Kermeur in ieder geval de lezer hard te raken.
Tanguy Viel – Artikel 353 of het geweten van de rechter (Article 353 du code pénal, vert. Katrien Vandenberghe), Wereldbibliotheek 2019
Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Paris – Brest
Hoe je tot een moord kan worden gedreven:
Graeme MacCrae Burnet – Zijn bloedige plan
Tash Aw – Wij, de overlevenden
Rechtszaken:
Tarun J. Tepal – India. Het leven van mijn moordenaars
Indra Sinha – De dood van mister Love
E.M. Forster – Overtocht naar India