Zielenroerselen
Ierse roman over twee vriendinnen en hun relaties.
De Ierse schrijfster Sally Rooney gaat het voor de wind, zou je zeggen. Haar eerste succesvolle roman Gesprekken met vrienden kwam uit in 2017, waarna de tweede roman Normale mensen snel volgde. Deze roman rond een jeugdliefde haalde de longlist van de Booker Prize. Vol verwachting klopten de harten van haar schare fans toen de derde roman klaar stond voor publicatie: weer een prachtig relaas over een jonge generatie en hun liefdesperikelen.
Of de 30-jarige Sally Rooney zelf heel blij is met het overdonderende succes is een vraag die haar nieuwe roman oproept. Hoofdpersoon Alice is een 29-jarige schrijfster die haar succes met een zenuwinzinking heeft moeten bekopen. Het verhaal vangt aan met Alice die zich heeft teruggetrokken in een groot huis in een dorp op het Ierse platteland, nadat ze voor haar burn out is behandeld in een kliniek. Via Tinder heeft ze een afspraak met Felix, een magazijnbediende, waarmee ze het bed induikt en een relatie begint.
Tegenover Alice staat haar vriendin Eileen, die in Dublin woont en vecht tegen het verdriet om een stukgelopen relatie. Ze heeft een onderbetaald baantje bij een literair tijdschrift en zoekt troost bij haar jeugdvriend Simon, een kerkganger en kabinetsmedewerker voor een kleine linkse partij.
De kracht van Rooney is het beschrijven van de eenzaamheid. Zowel Alice als Eileen lijken alleen te staan in hun tsunami van aarzelende gevoelens, die het leven moeilijk maken. Aan alles wordt getwijfeld: aan zichzelf, hun uiterlijk, het werk, de wereld om hen heen. Want ook wereldproblemen zoals milieuvervuiling worden niet zomaar in een hoekje gedrukt: het gaat over een generatie die zich bezighoudt met de wereldproblematiek.
Maar de kern is onzekerheid en die zet Rooney heel goed neer. Men zegt wel dat ze haar generatie zo goed in beeld brengt, maar eeuwige onzekerheid is niet alleen kenmerkend voor haar generatie. Dat niet kunnen of willen inzien aan wie of waar je hart behoort is van allen tijden. Nachtelijke beslissingen wanneer er moedgevende alcohol aan te pas komt, zijn zo herkenbaar.
Deze keer heeft Rooney ook emails toegelaten in haar roman. Waarin beide dames hele verhandelingen naar elkaar sturen over de vragen in het leven, naast al hun zielenroerselen. Soms willen ze nog wel eens een stukje doordraven over filosofische kwesties, maar in het algemeen zorgen deze mails voor een nog beter inzicht in de personages.
Felix is degene die de minste problemen om zich heen ziet. Hij verbaast zich over de relatie tussen de drie oude vrienden Alice, Eileen en Simon en houdt ze regelmatig een spiegel voor. Hij weet perfect de vinger op de zere plek te leggen, wat hij al bij Alice deed, maar later ook bij Eileen en Simon. Felix is dan ook degene die het verhaal in beweging houdt en zorgt dat het geen dramatisch tranendal wordt, maar een onderhoudend en aangrijpend relaas.
Karakters zo dicht op de huid zitten is een kunst, die niet veel schrijvers beheersen. Ik weet niet zeker hoeveel Rooney uit haar eigen leven tapt, maar het zal veel zijn, want er zijn ook terugkerende thema’s zoals een jeugdliefde. Wanneer Rooney met het schrijven zo dicht bij haarzelf blijft, gaan we nog heel wat interessante en mooie boeken tegemoet.
Sally Rooney – Prachtige wereld, waar ben je (Beautiful World, Where Are You, vert. Gerda Baardman en Jan de Nijs), Ambo/Anthos 2021
Leeslinks
Van dezelfde schrijfster:
Normale mensen
Onzekerheid:
Coco Mellors – Cleopatra en Frankenstein
Elif Batuman – De idioot
Sara Baume – Zevenduizend eiken
Meer over dertigers:
Tara Isabella Burton – Social Creatures
Brett Easton Ellis – Wit
Vriendinnen:
Kamila Shamsie – Beste vrienden