Oorlog en liefde
Engelse roman over een oorlogsverslaggever.
Oorlog en liefde zijn twee populaire thema’s in de literatuur die een schrijver graag combineert. Meestal staat de romantiek voorop en is de oorlog de spannende factor óf de spelbreker. Hartverscheurende taferelen drijven de geliefdes in elkaars armen (Gejaagd door de wind), of zorgen ervoor dat de geliefdes elkaar niet meer kunnen zien (Kapitein Corelli’s mandoline).
We zetten nu de afdaling in van James Meek is van een andere orde. Allereerst gaat het over de oorlog in Afghanistan, een oorlog die nog steeds niet is uitgewoed. Ten tweede worden de geliefden in zijn verhaal niet uiteengedreven door twee verschillende partijen, maar door hun eigen karakters die te lijden hebben onder hetgeen ze als oorlogsjournalisten meemaken. James Meek, ooit zelf een journalist voor de Engelse Guardian in Afghanistan, geeft ons een kijkje achter de schermen van oorlogsverslaggeving. Het is het verhaal over Adam Kellas, een journalist die naar Afghanistan werd gestuurd en daar bijtend op zijn vingers in september 2001 de beelden zag van de aanslag op het World Trade Center in New York.
De beelden zouden zo uit zijn boek kunnen komen, dat hij schreef tijdens het eindeloos wachten op nieuwtjes in Afghanistan. Kellas fantaseerde al jaren over het schrijven van een boek dat een bestseller zou kunnen worden. Daarom besloot hij een commercieel boek te schrijven dat vooral zou choqueren: over een oorlog die Europa zou beginnen tegen het verradelijke Amerika. We zetten nu de afdaling in begint met het schokkende begin van zijn boek.
Terwijl Kellas het Engelse geregelde leven weer onder de knie probeert te krijgen, lacht het geluk hem toe: hij staat op het punt een megacontract te tekenen voor het boek. Hij denkt nog meer geluk te hebben: Astrid, de vrouw die hij in Afghanistan leerde kennen en die hij zo moeilijk kan vergeten, heeft hem een mailtje gestuurd: “Ik wil je zien, nu. Kom naar me toe, geeft niet hoe laat het is, en vertel me precies wat je van me wilt.” Zonder nadenken boekt Kellas de eerste vlucht naar Amerika.
De laatste avond in Engeland is hij uitgenodigd voor een etentje onder vrienden. Dat denkt Kellas tenminste. Maar hij treft er een bitse ex-vrouw aan en een overvloed die niet past bij zijn socialistische vrienden. Kellas voelt zich in een positie om nu eens goed de waarheid te vertellen, vooral als iemand hem vraagt hoe het leven van een Afghaan in oorlogsgebied eruit ziet.
De avond loopt behoorlijk uit de hand, net als de volgende dag, wanneer hij in Amerika aankomt en er op de uitgeverij de nodige dingen zijn gebeurd. Tenslotte heeft Kellas nog maar één doel: Astrid vinden. En ook dit bezoek loopt totaal niet zoals hij het zich had voorgesteld.
Terwijl het leven van Adam Kellas zijn afdaling inzet, gaan zijn gedachten over wat er in Afghanistan is gebeurd, wat ons een blik geeft in de keuken van de oorlogsverslaggeving. Hoe zoek je het nieuws op, hoe houd je je staande in de chaos van gevechten, hoe ga je om met de mensen over wie je verslag moet doen en vooral: maak je deel uit van die oorlog?
Deze vragen zijn niet eenvoudig te beantwoorden, maar James Meek geeft wel aanzet om erover na te denken. Oorlog is niet zo simpel als alleen de vijand verslaan. Als reporter komt de oorlog op je af van alle kanten: zowel van de militaire, politieke als van de burgerkant. En zeker de oorlog in Afghanistan met de rol van Amerika als ‘bevrijder’.
We zetten nu de afdaling in is een aangrijpende roman over oorlogsreporters die het gewone leven lijken te zijn ontgroeid door hun constante jacht op spanning en nieuwtjes. Maar ook over hoe ze alle gruwelijke dingen die ze meemaken verwerken. Het is een actueel verhaal over oorlog en liefde, waarbij de liefde als een rode lijn door het boek loopt, maar waar onze hedendaagse wereld met oorlogen die voor ons alleen maar als soaps op televisie worden uitgezonden, een verre werkelijkheid zijn, die ons leven bijna niet raakt. De stem van deze Engelse schrijver raakt je wel degelijk.
James Meek – We zetten nu de afdaling in (We are now beginning our descint, vert. Mea Flothuis), Arbeiderspers 2008
Leestips
Verslaggeving, oorlog en liefde:
Laura Restrepo – Lied van oude geliefden
Gunnar Kopperud – Verlangen
Arturo Pérez-Reverte – De schilder van het kwaad
Nog meer over recente oorlogen:
Maurizio Maggiani – Reiziger in de nacht
Liefde en oorlog:
Margaret Mitchell – Gejaagd door de wind
Boris Pasternak – Dokter Sjivago
Michael Ondaatje – De Engelse patiënt
Louis de Bernières – Kapitein Corelli’s mandoline
Nicholas Rinaldi – De jukebox-koningin van Malta
Ye Zhoayan – Nanjing 1937, een liefdesgeschiedenis
Christopher Castellani – Een kus van Maddalena