Een storm in een glas water
Engelse roman over een huwelijksincident en het leven van een boerenzoon uit Devon.
Jack zit aan het raam van de slaapkamer op de eerste verdieping van zijn huis op het eiland Wight. Zijn geweer ligt naast hem op het grote bed. Hij wacht op Ellie, zijn vrouw, die na een kleine woordenwisseling is weggereden. Komt ze terug of niet?
Dit is zoals de roman begint. Jack zit te wachten en overdenkt de gebeurtenissen in zijn leven. Zoals Graham Swift ze beschrijft, zijn het grote ingrepen in het leven van Jack. Maar ze zijn niet uitzonderlijk. Het zijn gewone feiten uit het leven van een telg uit een eeuwenoud boerengeslacht in Devon: ouders die sterven, kinderen die niet voor een boerenleven kiezen en tenslotte de moderne nachtmerrie voor een boer: de gekkenkoeienziekte.
Jack trouwt uiteindelijk met zijn buurmeisje Ellie, kind uit een ander oud boerengeslacht. Zij heeft genoeg van het harde leven op de boerderij: ze haalt Jack over de boerderijen te verkopen en de leiding te nemen over een camping met caravans op het eiland Wight.
Tien jaar suddert Jacks leven door: tijdens de zomers vermaakt hij zijn gasten op de camping en in de winter gaat hij met Ellie op vakantie naar tropische oorden. Maar dan komt er op een dag een brief, die Jack met zijn neus op het verleden duwt. Gaat dit een volgend keerpunt in Jacks leven worden, of is het tijd om een pas op de plaats te maken om na te denken of je nog wel een camping op het eiland van Wight wilt beheren?
Dit is het verhaal over een stugge boerenzoon, die het boerenleven in Engeland drastisch zag veranderen. Heeft Jack spijt zijn wortels gedag te hebben gezegd en het land van zijn voorvaderen te hebben verkocht aan mensen die nu een luxe villa van zijn voorouderlijk huis hebben gemaakt?
Graham Swift beschrijft op indringende wijze de zielenroerselen van deze nog steeds wereldvreemde man, die zijn broer zag vertrekken naar het leger en daarna nooit meer iets van hem hoorde, die op de televisie de uitbraak van de gekkenkoeienziekte volgde, terwijl de boerderij onder de rook lag van de stapels koeien die verbrand werden, die in een nacht zijn vader vond onder de mooie boom in het weiland, die met zijn vrouw op vakantie gaat, maar er niet van kan genieten en die op een dag toch nog wat van zijn broer hoorde, maar toen was het al te laat.
Het is een verhaal dat langzaam naar het einde kruipt: waarom zit Jack aan het raam met zijn geweer naast hem? Swift schrijft niet alleen over Jack, maar ook hoe andere mensen reageerden, sterker nog, hoe ze hadden kunnen reageren op de diverse gebeurtenissen in het leven van Jack. En wanneer we dan tenslotte bij de laatste pagina’s zijn aangekomen, wacht ons nog een verrassing: misschien was alles te dik aangezet.
Graham Swift is een meester in het minutieus vertellen van situaties. De dagen dat Jack het eiland verlaat, om een officiële plechtigheid bij te wonen, en vervolgens teruggaat naar de streek waar hij vandaan komt, lijken eindeloos lang te duren. Jack blijft maar terugkeren naar gebeurtenissen in het verleden, alsof hij de oplossing zoekt van een ingewikkeld vraagstuk. Maar het leven is geen vraagstuk, het moet geleefd worden. De paraplu moet worden opgestoken tegen de regen en de doden moeten begraven worden. Het is een mooi geschreven, zeer langzaam verhaal, dat niet lijkt op te schieten, maar wanneer je bij de laatste pagina belandt, heb je toch een prachtig boek gelezen over tijden die veranderen, over familieverlies en een huwelijk dat even uit elkaar dreigde te spatten.
Graham Swift – Was je maar hier (Wish You Were Here, vert. Paul van der Lecq). De Bezige Bij 2011
Leeslinks