De kunst van het weglaten
Italiaanse roman over een legeradvocaat die naar Addis Abeba wordt gestuurd voor een militaire zaak.
De oorlog was voorbij toen Pietro Bailo in 1937 in Addis Abeba aankwam, twee jaar nadat de Italianen Ethiopië hadden veroverd. Maar het Italiaanse leger zetelde nog steeds als een overheerser in de stad: overal Italiaanse soldaten. Pietro was uit Italië gehaald als legeradvocaat om de zaak van een sergeant te onderzoeken, die op mysterieuze wijze zijn gehele peloton was verloren. In zijn kielzog volgden verhalen van gruwelijke moorden.
Pietro voelt zich een indringer in de militaire wereld der bezetters van Addis Abeba. Iedereen is zeer zwijgzaam, wat niet bijdraagt aan zijn onderzoek. Hij raakt geïntrigeerd door de man wiens daden hij moet onderzoeken, hij volgt een Afrikaanse schone en raakt in een web van intriges.
Davide Longo is naast schrijver ook de maker van korte films, documentaires en reportages. Een ochtend in Irgalem was zijn debuut in de literaire wereld, wat hem meteen een aantal prijzen opleverde. Wat opvalt in dit sfeervolle verhaal is dat hij haast filmisch schrijft: het is aan de lezer om de beschreven plaatjes te interpreteren.
Een pen is echter geen camera en het is daarom des te knapper dat je meteen de sfeer te pakken krijgt van Addis Abeba, waar een zekere spanning de hitte nog ondraaglijker maakt. Later zal de regen komen, en met al deze nattigheid de hierdoor ontstane modder die de stad nog onleefbaarder maakt. Zo degradeert ook de situatie van Pietro Bailo, die zich had voorgenomen om zo snel mogelijk naar zijn liefje in Turijn terug te keren, maar die ondanks de waarschuwingen van een vriend, zich toch iets te diep in het leven mengt van militairen en burgers, die zich zo goed en kwaad mogelijk proberen te redden met elkaar.
Vanaf de eerste pagina komt er al een zekere dreiging over het verhaal. En deze dreiging zal blijven hangen boven deze wereld van militairen die in het warme en met ziektes doorweekte Afrika hun dienst moeten uitzitten.
Het boek wordt wel vergeleken met Joseph Conrads Hart der duisternis. Het ademt dezelfde sfeer van overheersers en onderdrukten, van gekte en wanhoop. Ook Pietro Bailo wordt er op uitgestuurd om een onderzoek te plegen naar de gekte van de oorlog. Voor hem rijst echter nog één vraag: waarom werd juist hij naar het donkere Afrika gestuurd.
Terwijl hij in Addis Abeba aankomt als een nuchtere en gezonde man, zal ook hij worden aangeraakt door ziekte en verderf.
Wat er die morgen in Irgalem is gebeurd, zal niemand ooit weten. Waarom Pietro Turijn uit is gestuurd, staat tussen de regels door vermeld. Een ochtend in Irgalem is een beklemmend mooi verhaal over een man die onbewust vanaf de eerste pagina zijn ondergang tegemoet gaat, een verhaal dat vooral bloedstollend mooi is geschreven.
Davide Longo – Een ochtend in Irgalem (Un mattino a Irgalem, vert. Pieter van der Drift), De Geus 2009
Leestips
Van dezelfde schrijver:
De verticale man
De steeneter
Een andere roman grotendeels spelend in Addis Abeba:
Abraham Verghese – De heelmeesters
Oorlog en gekte:
Joseph Conrad – Hart der duisternis
Daniel Mason – De pianostemmer