“For Peace Alone Do I Ring”
Zwitserse roman over een professor retoriek die aan een prijsvraag meedoet.
Kracht heeft het moeilijk. Hij logeert bij Ivan, een vriend in San Francisco, waar hij zijn meesterplan moet bedenken om in een presentatie van minder dan 18 minuten uit te leggen wat er goed is in de wereld en wat er aan verbeterd kan worden. Een geselecteerd gezelschap uit Silicon Valley zal de beste voordracht kiezen. Prijs: een miljoen dollars.
Kracht is een professor retoriek in Tübingen, Duitsland. Toen hij de uitnodiging van zijn vriend ontving voor deze prijsvraag, dacht hij: dat is een peulenschilletje; die prijs gaan we even binnenhalen. Ook zijn vrouw is het daarmee eens: wanneer Kracht dat geld weet te winnen, kunnen ze scheiden en kan Kracht het zich veroorloven een goede alimentatieregeling te treffen.
Maar het uitwerken van deze voordracht gaat niet gemakkelijk. Mede dankzij de aanwezigheid van zijn oude vriend, met wie hij zijn studiejaren doorbracht, blijven oude herinneringen boven komen, terwijl Kracht en Ivan wat uit elkaar zijn gegroeid.
Het wordt al snel duidelijk dat Kracht, altijd goed gebekt, leeft van hoogmoed. Als student dereguleerde hij regelmatig stellingen van medestudenten, met een waterval aan beweringen, zodat de tegenpartij met de mond vol tanden kwam te staan. Dat is zijn kracht en ook nu zoekt hij met zijn uitstekende geheugen in de hoeken van duistere filosofen om de beste en onweerlegbare voordracht te vinden.
Zijn herinneringen brengen hem naar de studiejaren in Duitsland in de jaren 80, bij de regering van kanselier Schmidt en het bezoek van Ronald Reagan aan Berlijn. Maar ook aan de diverse liefdes die Kracht in zijn leven heeft gekend. Ruth, de vrouw die Ivan sloeg zodat hij er altijd een lui oog aan overhield, met wie Kracht een stiekeme relatie aan ging en een kind kreeg. Daarna kwam een struise kunstenares die hij aanbad en met wie hij twee kinderen kreeg, maar die op een dag haar koffers pakte. Uiteindelijk is hij weer getrouwd met zijn huidige, jonge vrouw, bij wie hij twee dochtertjes verwekte, maar ook dit huwelijk staat op het punt om ontbonden te worden. Al die kinderen kosten hem geld, ook al krijgt hij er weinig liefde voor terug. Met geen van de kinderen heeft hij een goede relatie.
En dan is er nog Johanna, een vrouw, die voor hem wegvluchtte naar San Francisco. Kracht heeft zich altijd afgevraagd wat hij toch heeft gezegd, dat zij er als een angsthaas vandoor ging. Omdat hij in de buurt is, besluit hij haar op te zoeken. Dit bezoek is tekenend voor het karakter van Kracht, die totaal geen empathie heeft met andere mensen en zich eigenlijk alleen bezighoudt met zijn eigen carrière als wetenschapper. Het bezoek betekent nu echter een kentering.
En zo worstelt Kracht met de wereld en de stelling over wat goed is. En worstelt de lezer af en toe met stellingen of herinneringen die dreigen iets te veel bladzijden te beslaan, zoals over de Duitse politiek in de jaren tachtig.
Het is duidelijk dat Lüscher de nieuwe wereld geen warm hart toedraagt en al helemaal niet houdt van de snelle, nieuwe media, uitgevonden door mensen die dag en nacht zwoegen in Silicon Valley. Lüscher ziet de wereld van jonge miljonairs het liefste ondergaan, zoals hij al eens beschreef in zijn debuutroman Het voorjaar van de barbaren, waarin Engeland failliet gaat en er chaos ontstaat in een luxe resort in Egypte. Ook in Kracht kon Lüscher het niet laten even de wereld ten onder te laten gaan: een vermakelijke en indrukwekkende droom van de hoofdpersoon die zich voorstelt dat de grote aardbeving plaatsvindt en San Francisco langzaam afbrokkelt tot puin.
Maar het boek wil iets te veel zeggen en redeneren, zodat de aandacht makkelijk verslapt en sommige geweldige passages weer minder opvallen. Het is een roman met plussen en minnen, met moeilijke woorden en dan weer simpele beschrijvingen. Maar het is wel een sociaal bewogen boek dat op originele wijze onze moderne snelle wereld van nieuwe media eens goed aan de tand voelt. Over een man die denkt met woorden alles te kunnen bereiken, maar uiteindelijk telkens de deksel op de neus krijgt. De goede momenten zijn in de meerderheid, de handel en wandel van Kracht lekker cynisch onderhoudend. Dus is het beslist de moeite waard deze mooiprater te leren kennen: een sterke anti-held, die uiteindelijk eieren voor zijn geld kiest.
Jonas Lüscher – Kracht (Kraft, vert. Gerrit Bussink), Wereldbibliotheek 2018
Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Over een andere niet zo sympathieke anti-held:
Francesco Pecoraro – Leven in tijden van vrede