Een verhaal in sneltreinvaart
Een Hongaarse familiegeschiedenis.
Inderdaad leeft de familie tussen de treinen en het afval dat passagiers lukraak uit de raampjes gooien. Maar dit is het verhaal van Imre, die in dit huis opgroeit, er weg wilt, maar er niet van weg komt. Aan de hand van het leven van Imre denderen we als een sneltrein door de geschiedenis: de wereldoorlogen met Russische en Duitse bezetters, de val van de muur en het opkomend toerisme in Boedapest. De enkele stations die de trein aandoet, zijn de puberende Imre die de seksualiteit ontdekt, zijn twijfelende volwassenheid en zijn huwelijk. Tussendoor worden we getrakteerd op uitgebreide familieverhalen over zijn grootouders, ouders, tantes en zijn zus Agi.
Het verhaal wist me echter niet bij de lurven te pakken, ook al borrelt het van de onderhoudende familieverhalen. De omgeving vond ik niet beeldend genoeg beschreven en de Hongaarse geschiedenis trok er als een hoge snelheidstrein doorheen. Ook Imre met zijn eeuwige twijfels wist me niet echt te boeien en kwam niet goed uit de verf. Je zou toch denken dat zo’n jongen wat meer zelfvertrouwen krijgt wanneer hij in een seksshop werkt. En dat hij over wat meer ballen beschikt, wanneer je verneemt dat zijn baas uiterst tevreden over hem is. Ook al is het in het klein de opgang, glorie en vervolgens de ondergang van Imre, iets klopte er niet met zijn karakter.
Jammer, want de rest van de familie Mandy maakte wel nieuwsgierig: grootmoeder Sara met het geheim in haar buik, eeuwig scheldende Grootvader, de liefhebbende moeder Ildiko en haar tragische einde, de schuchtere vader Pál, ook wel Rusko genoemd, zus Ági die even dreigt te ontsnappen en de tweeling Panka en Eszter, die het als enigen was gelukt het huis tussen het spoor te ontvluchten. Ja, dit romantisch aandoende houten huis maakte niemand gelukkig.
Alice Zeniter is een Franse schrijfster, die enkele jaren in Hongarije heeft gewoond. Was ze ook op zoek naar het ‘echte’ leven in het voormalige communistische land, zoals Kerstin, de Duitse vrouw van Imre? De echte Hongaarse spirit heeft ze niet te pakken gekregen. Wel heeft ze met de geschiedenis over de familie Mandy tal van kleurrijke personages gecreëerd, slechts zichtbaar vanuit een voortsnellende trein. Wanneer ieder familielid net zoveel ruimte als Imre in het verhaal had gekregen, en er wat meer van de wervelende tijd waarin de Mandy’s leefden in had gezeten, dan had het boek kunnen uitgroeien tot een echt boeiende familiekroniek zoals De Wertheimers van Sylvia Tannenbaum. Op een zondagochtend is al met al best een mooi boekje, maar het had zoveel meer kunnen zijn.
Alice Zeniter – Op een zondagochtend (Sombre Dimanche, vert. Marijke Arijs), Arbeiderspers 2016
Leestips:
Sylvia Tannenbaum – De Wertheimers
Thomas Mann – De Buddenbrooks
Een schitterend boek over de Hongaarse geschiedenis:
Péter Zilahy – De laatste raamgiraf
Oost-Europese familieverhalen:
Rolf Bauerdick – Hoe de Madonna op de maan belandde
Pawel Huelle – Mercedes-Benz
Miroslav Krieza – De Glembays
Hongaarse familieverhalen:
Péter Esterházy – Harmonia Cælestis
Attila Bartis – Rust