“Een ansicht en herinneringen”
Duitse roman over een oudere man, de dood van een vriend en het dorp.
De meeste lezers herinneren zich nog wel het nostalgische liedje van Wim Sonneveld: Het dorp. We hebben deze cabaretier niet altijd nodig om terug te denken aan de tijden van onze jeugd, waar je in kleine winkels en bij bedrijfjes voor enige stuivers je boodschappen en andere zaken kon kopen. Toen er huizen en boerderijen, fabrieken en andere zaken stonden, nu verdwenen in de stoffige tijd. Of de herinneringen nu een dorp liggen of in een stad: alles heeft zich geplooid naar nieuwe tijden.
Die veranderingen vormen de ruggengraat van de roman Door de sneeuw, waarin de Duitse schrijver Tommie Goerz, bekend als thrillerschrijver, nu met het leven aan het jongleren slaat: de vergankelijkheid van het leven en het verleden en de dood die allen op de hielen zit. Goerz’ vorige roman Im Tal gaat over een man die niet loskomt van zijn verleden en in Goerz’ nieuwste roman treffen we de tachtigjarige Max, die wordt opgeschrikt door de doodsklokken van het dorp, die voor zijn goede vriend Schorsch luiden.
Een vreemdeling en een dodenwake
Er is de dodenwake waar volop herinneringen worden opgehaald. En niet alleen tijdens deze bijeenkomst met zijn dorpsgenoten en de kersverse weduwe, ook terwijl Max door het fictieve dorp Austhal loopt, de kroegen langs, of tijdens zijn kleine dutjes naast een knapperende houtkachel in zijn woonkamer, kruipen zijn gedachten naar een verleden vol verdwenen zaken, vriendschap en eigenzinnige dorpsgenoten.
Onderwijl valt de sneeuw. En wacht een man op een koud, uitgestorven perronnetje op een trein die pas uren later gaat komen. Max, die naast het spoor woont, haalt hem naar binnen en biedt hem warmte, drank en eten aan. Zijn gastvrijheid zorgt voor een tweede ontmoeting, tussen de vreemdeling uit de stad en de oude man die verstrikt in zijn dorp treurt om zijn vriend.
Een dorpsverleden
In Door de sneeuw blijft de sneeuw gestadig vallen, het dorp toestoppend onder een witte deken, maar het verleden kan niet bedekt worden. Zoals de vlokken naar beneden dwarrelen, zo dwalen Max’ gedachten door het verleden van zijn leven en het dorp. Ooit een levendige plek, waar een smid op zijn aambeeld sloeg, een wagenmaker wielen repareerde en een slager het vlees zelf slachtte. Max herinnert zich zelfs een duigenzager en een mandenvlechter. Ze zijn allemaal verdwenen. Net zoals sommige tradities, die maar beter niet herinnerd kunnen worden. De bewoners moeten tegenwoordig elders boodschappen doen en de anderhalve kroeg stelt ook niet veel meer voor. Een nieuwbouwwijk heeft voor nieuwe bewoners gezorgd, maar onderling contact is er niet: de oude dorpsbewoners bemoeien zich met hun eigen zaken en staan niet echt welwillend tegenover nieuwelingen.
Ultieme winternovelle
Door de sneeuw is een charmante dorpsroman, die laat zien hoe onze omgeving beïnvloed wordt door de maatschappij en almaar blijft veranderen. Het is een verhaal beginnend en eindigend met de dood. Er tussenin vliet het leven als een kabbelende rivier, steeds weer verder naar nieuwe horizonten. Tommie Goerz heeft een mooie, rustige toon te pakken, die niet sober maakt maar je juist het leven doet accepteren zoals het komt. Met een puntje spanning die je aan de pagina’s kluistert. Het witte landschap van deze roman maakt dat dit een ultieme winternovelle is.
Tommie Goerz – Door de sneeuw (Im Schnee, vert. Ralph Aarnout) Atlas Contact 2025
Leestips
Dorpen in de hoofdrol:
Sheila Armstrong – Er schuilt een vreemde in ons
Jon McGregor – Reservoir 13
Juli Zeh – Ons soort mensen
Saša Stanišić – Nacht voor het feest
Evelio Rosero – De vertrapten
Jakub Malecki – Aangrenzende kleuren
Juan Gómez Bárcena – Het dorp van de herinneringen
Philip Claudel – Schemering
László Krasznahorkai – Satanstango
Thomas Willmann – Het duistere dal