Spelen met het uitgeversvuur
Een verhaal geïnspireerd door Prometheus, waar mythen en religie elkaar ontmoeten.
Theo Griepenkerl is een expert in de Aramese taal. Voor zijn werk moet hij een deal sluiten met een door oorlog geteisterd museum in Mosul, Irak. Wanneer hij in het museum is om met de museumdirecteur te onderhandelen, gaat er een bom af. In de chaos die daarop volgt, vindt Theo negen oude papyrusrollen, die hij het land uitsmokkelt.
Het plan van Theo is om de rollen te vertalen en uit te geven. Hij hoopt een bestseller te kunnen schrijven hiermee. Hij is dan ook eerst teleurgesteld dat er maar weinig tekst overblijft. Maar opeens ziet hij de waarde van wat er geschreven staat: een tijdgenoot van Jezus beschrijft de laatste dagen van Jezus en een aantal van zijn apostelen. Het is als het ware een vijfde evangelie die bij gelovigen het nodige stof zal doen opwaaien, want deze nieuwe evangelist Malchus heeft een geheel andere versie van het leven van Jezus de Messias.
In de reeks Mythen, geschreven door hedendaagse auteurs, en uitgegeven door De Bezige Bij, heeft Michel Faber voor wel een erg vrije interpretatie gekozen voor de mythe van Prometheus. Deze titanenzoon stal het vuur van Zeus en gaf het aan de mensen. Theo stal ook vuur uit de chaos die op de bomexplosie volgde: de negen papyrusrollen die hij wilde vertalen. Door ze uit te geven, geeft hij iets belangrijks aan de mensen.
De mythe gaat echter verder: Prometheus wordt door Zeus gestraft en aan een rots gebonden in de Kaukasus, waar een adelaar elke dag zijn steeds weer aangroeiende lever opat. Bovendien stuurde Zeus de broer van Prometheus, Epimetheus, de eerste vrouw. Pandora was van klei, maar werd door de winden tot leven geblazen. De straf was dat Pandora onheil met zich meenam, zodat de mensen nu met goed én kwaad zitten opgescheept.
Met Theo en de uitgave van ‘Het vijfde evangelie’ loopt het ook niet helemaal zoals hij gedacht had. Veel mensen zijn blij met het boek, maar er zijn ook de religieuze fanatici, die Theo als een vijand van het volk bestempelen, zodat Theo zijn leven niet meer zeker is.
Deze eigenzinnige interpretatie van de Prometheus mythe is gewaagd en sobertjes. De sterkste kant van het boek is misschien wel de satirische kijk op schrijvers die uit zijn op roem en geld. Het is echter lang niet zo meeslepend als Fabers grote roman Lelieblank, scharlakenrood, waarmee hij zijn meesterschap bewees.
Michel Faber – Het vuurevangelie (The Fire Gospel, vert. Harm Damsma en Niek Miedema), De Bezige Bij, 2009
Leestips
Van dezelfde auteur:
Lelieblank, scharlakenrood
De andere boeken uit de Mythe-serie van De Bezige Bij:
Su Tong – Binu en de Chinese muur
Ali Smith – Meisje ontmoet jongen
Viktor Pelevin – De helm der verschrikking
Margaret Atwood – Penelope
Jeanette Winterson – Zwaarte
David Grossman – Leeuwenhoning
Karin Armstrong – Mythen
Andere mythen herverteld:
Madeline Miller – Circe
David Vann – Klare lucht zwart
Colm Toíbin – Het huis van de namen
Barry Unsworth – De koningsliederen
Madeline Miller – Een lied voor Achilles
Alessandro Baricco – De Ilias van Homerus
Jacqueline Zirkzee – Mykene