‘Gods Own Country’
Indrukwekkende familiesaga over een eeuw Kerala en een familievloek.
Bij een familiesaga ontkom je niet aan de geschiedenis die het familieleven kneedde. Deze meeslepende en rijke roman neemt de lezer op sleeptouw door een eeuw roerige gebeurtenissen in het zuidelijke puntje van Kerala (India), ooit het prinsdom Travancore. De laatste maharadja, Chithira Thirunal Balarama Varma, stapte in 1949 van zijn troon, toen Travancore eerst een deelstaat werd met Cochin en in 1956 tot de staat Kerala ging behoren. Deze laatste Maharadja werd geroemd om zijn vele vernieuwingen, zoals toegang tot de hindoetempels voor ook de laagste kasten, publiek transport, een telefoonsysteem en nieuwe industrieën. Bovendien stimuleerde hij kunst en wetenschap. Maar de aan populariteit winnende communisten waren niet blij met zijn premier, kwamen in opstand en wisten in 1946 zelfs even een eigen regering te installeren.
Dit is slechts de achtergrond van deze boeiende roman, die vol zit met historische details. Misschien door de zuidelijke ligging bleef het gebied enigszins in de luwte van de grote politieke stormen die over India trokken, zodat het verhaal zich grotendeels kan concentreren op het wel en wee van de familie van Big Ammachi.
We reizen niet alleen naar Kerala, maar ook naar Madras en zelfs eventjes naar Schotland, waar het andere eind van het verhaal begint.
Het verhaal in een notendop
In het eerste hoofdstuk begeeft een 12-jarige bruid zich in 1900 op weg naar haar 40-jaar oude bruidegom, die weduwnaar is. Het is een reis die het landschap van Travancore typeert: over lagunes, rivieren en kanalen. Ze gaat per boot, terwijl de bruidegom liever via omwegen over land gaat. Haar nieuwe thuis is het 200 hectare grote landgoed Parambil, waar ze zich al snel moederlijk ontfermt over haar mans tweejarige zoontje Jojo. Zelf zal ze later een dochter krijgen, Baby Mol, en een zoon, Philipose.
De familie zou gelukkig kunnen zijn, ware het niet dat er een vloek of een aandoening boven hen hangt. Elke generatie zal iemand moeten afstaan aan het water. Big Ammachi’s man blijft ver weg van het water en Jojo moet dat ook, wat niet makkelijk is in een omgeving waar waterwegen juist de levensaders vormen. Big Ammachi is vastbesloten dat dit lot niet zal gelden voor haar zoon Philipose.
De vele onderwerpen van het boek
Dit zou het verhaal in een notendop kunnen zijn van Het verbond van het water. Het gaat niet alleen over de familie zelf, maar ook over andere mensen die op Parambil wonen en werken, zoals de schaduw en rechterhand van Big Ammachi’s man Shamuel en zijn zoon Joppan. Er is olifant Damodaran en later komt ook Elsie. Het familieleven draait niet alleen om de dreiging van het water, maar krijgt ook te maken met het Indiase kastenstelsel, ongelukken, een hongersnood, communisme, vluchtelingen en opstandelingen. Het gaat over Thomas-christenen, kunst en literatuur, liefde en trouw, schuld en boete. En er is het onderwerp dat nooit ontbreekt in een boek van Abraham Verghese.
Dokter Abraham Verghese
Abraham Verghese werd in 1955 in Ethiopië geboren, zijn ouders waren leraren uit Kerala. Hij begon er een medische studie, maar toen onlusten het land overspoelden omdat Haile Selassie van de troon werd gestoten, emigreerde het gezin Verghese naar Amerika, waar Abraham zijn medische studie voortzette en voltooide. Dit begin van zijn medische carrière is verwerkt in zijn eerste succesvolle roman De heelmeesters uit 2008.
Ervoor had hij al indruk gemaakt in de literaire (en medische) wereld met zijn boek My Own Country: A Doctor’s story (1994). Over een arts die zich met veel liefde en empathie inzette tijdens de opkomende aids-epidemie. In 1999 kwam het autobiografische boek The Tennis Partner, over zijn tijd als dokter in El Paso en zijn op de klippen lopende huwelijk. En nu, 15 jaar na De heelmeesters, is er misschien wel zijn indrukwekkendste boek, geïnspireerd door dagboekfragmenten van zijn moeder over haar leven in Kerala. En ook hier heeft Verghese de medische wereld het verhaal ingesleept.
De medische kant
Zo reizen we in 1933 mee met de Schotse arts Digby, die een aanstelling heeft gekregen in een ziekenhuis in Madras, waar hij een geliefde chirurg gaat worden, deels door zijn empathie voor zijn patiënten. We maken ook kennis met de Zweedse arts Rune Orqvist, die in Cochin naam maakt als wonderdokter. Hij ontdekt dat Baby Mol een schildklierafwijking heeft. Maar hij herkent geen aandoening in het feit dat in de familie van Big Ammachi het water telkens maar neemt. Dat komt pas veel later aan de orde. Het is Rune die een oud, door kolonisten achtergelaten, lazaret nieuw leven inblaast voor lepralijders. Een smalle lijn die steeds breder wordt in het boek.
Het perfecte boek
Abraham Verghese heeft wederom zijn medische passie en kennis gebruikt voor een groots boek, ditmaal een familieroman met een kleurrijke geschiedenis op de achtergrond. Zijn woorden buitelen als warme broodjes over de pagina’s en vertellen niet alleen een familieverhaal, maar beschrijven in geuren en kleuren het specerijenrijk Kerala, ook wel ‘Gods Own Country’ genoemd. Het voelt bijna als een virtuele reis door dat machtige India.
Het is een boek vol aantrekkelijke personages, interessante historische feiten, spanning en drama. Misschien is er in dit boek een onrealistisch teveel aan goede personages – de echt slechte karakters zijn op één hand te tellen – het verhaal kent genoeg drama om niet altijd de zon te laten schijnen. Het is een perfect boek.
Abraham Verghese – Het verbond van het water (The Convenant of Water, vert. Arjaan en Thijs van Nimwegen), Meulenhoff 2024
Leestips
Van dezelfde auteur:
De heelmeesters
Van een andere schrijvende dokter:
Daniel Mason – De wintersoldaat
India en water:
Amitav Ghosh – Het hongerig getij
Opgroeien in Kerala:
Arundhati Roy – De God van de Kleine Dingen
Grote familieverhalen uit India:
Vikram Seth – De geschikte jongen
Ruchir Joshi – De laatste straaljagerlach
Over een lepra-eiland:
Victoria Hislop – Het eiland