Niets nieuws onder de zon
Amerikaanse roman over het lege, wrede leven in Hollywood.
In 1985 sloeg de eerste roman van de Amerikaanse schrijver Brett Easton Ellis in als een bom: Less than zero (Minder dan niks) is een roman over een stel rijkeluiskinderen die ongevoelig en dom zich in de tanden des tijds stortten: drugs & rock ’n roll. Het was het beeld van een nieuwe generatie kinderen, die zonder idealen of scrupules de grote wereld instapten.
Vijfentwintig jaar later komt Bret Easton Ellis met de vervolgroman: hoe is het de karakters vergaan in die vijfentwintig jaar? Nou, in die kwart eeuw zijn ze nog steeds niet hun kinderkamers ontgroeid en hebben ze niet veel anders geleerd dan geld verdienen.
Clay, Trent, Daniel, Julian, Blair en Rip zijn allemaal in Hollywood blijven steken in de filmindustrie. Ze verdienen er geld als water, of pogen er een leven op na te houden dat alleen de rijken zich kunnen permitteren. Blair is getrouwd met Trent, heeft twee kinderen, maar is nog altijd ongewis over de liefde van Clay, Rip zit nog altijd in een zeer donkere productiehoek, Julian is nog steeds verslaafd aan drugs & prostitutie en Clay heeft nog steeds niet zijn emotionele kant ontdekt.
Net zoals Less than zero een schokkend tijdsbeeld gaf van de jaren negentig, is De figuranten een confronterend beeld van onze huidige tijd waarin de elektronische communicatie groteske vormen heeft aangenomen en geld verdienen en carrière maken voor alles gaat. Zijn we er wat op vooruit gegaan met de vele nieuwe communicatievormen zoals sms-en en YouTube-filmpjes? Clay laat geen seconde zijn mobieltje met rust, het is zijn beste vriend, en moordpartijen, al dan niet gefaket op YouTube, vormen een nieuw boodschappenmedia: geen afgesneden vinger meer in een envelopje onder je deur, maar een snuff movie voor groot publiek.
Voor de groep personages uit De figuranten hebben de nieuwe communicatiemiddelen niet echt iets nieuws gebracht. Die weten nog steeds niet wat ze willen, behalve Rain dan, het meisje dat per se in een film wil spelen en om die reden zich door Clay laat gebruiken. Clay en zijn vrienden uit Less than zero lijken nog steeds geen emotie te voelen, ze draaien rond elkaar, lezen elkaar de les of steken een hypocriete hand uit. En dat moet je Easton wel nageven: hij weet als geen ander zo’n gevoelloos leventje perfect te beschrijven, waarin zelfs de lezer soms het spoor bijster raakt van wat er precies aan de hand is.
Terwijl deze verdorven kinderen van de nul-generatie in de jaren negentig opvielen naast kinderen die er nog idealen op na hielden en zo voor de nodige opschudding zorgden, lijken ze in onze moderne, verharde tijd, waarin we keer op keer opkijken van gruwelijke moordpartijen, helemaal op hun plek: dit is hun ideaalloze tijd in een stad waar alles mogelijk is op gebied van rijkdom, misdaad en perversie. Alleen al het feit dat Hollywood zo angstwekkend dichtbij de meest gewelddadige stad van de wereld ligt, het Mexicaanse Ciudad Suarez, spreekt boekdelen. Deze meer dan verdorven plek raakt ook het leven van de personages uit Easton’s nieuwste roman.
De figuranten leest als een film noir, waarin dan ook letterlijk het zwartste van de mens naar boven komt: seksueel misbruik, martelpraktijken, moord. Machtsmisbruik en prostitutie, samenzweringen en verraad, het lijkt een grootse thriller, het is echter het verhaal van een scriptschrijver die zich als een Berlusconi waant in Hollywood. Een klein meesterwerkje in het spoor van Less than zero.
Bret Easton Ellis – De figuranten (Imperial Bedrooms, vert. Johannes Jonkers), Anthos, 2010
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Scherven
Wit
Minder dan niks (Less than zero)
American Psycho
Hollywood:
Carol Wolper – Cigarette girl
Hedendaags Amerika:
Charles Bock – Mooie kinderen
Jonathan Franzen – Vrijheid
Keith Gessen – Al die droevige jonge literaire mannen
Jay McInnerney – Het goede leven
Engeland:
Richard Milward – Liefdeslied in tien verdiepingen
China:
Yin Lichuan – Fucker
Japan:
Ryu Murikami – In de misosoep