“This means nothing to me, Oh Vienna”
Amerikaanse roman over een groepje scholieren en een seriemoordenaar in LA.
Bret Easton Ellis werd vooral bekend met zijn romans Minder dan niks (1985) en American Psycho (1991). Hij wordt beschouwd als de belangrijkste schrijver van generatie-X, die hij uit den treuren beschrijft in zijn diverse romans.
In zijn vorige boek Wit ging Easton Ellis lekker tekeer tegen een Watjes-generatie en nog veel meer. Hussel Minder dan niks en American Psycho door elkaar, met een vleugje Donna Tartt en je hebt Scherven. Met deze nieuwste roman is hij weer helemaal terug bij af: rijke scholieren die niets anders te doen hebben dan zich te vervelen, zuipen, drugs gebruiken en feestjes bouwen. En een seriemoordenaar. Nou ja, die sluipt rond op de achtergrond. De verteller is Bret Easton Ellis zelf, die regelmatig terugverwijst naar het schrijven van Minder dan niks. Maar het is wel een gefictionaliseerde Bret.
Los Angeles, jaren ‘80
Heel overtuigend neemt de schrijver je mee naar de jaren ‘80 in Los Angeles, waar hij naar het Buckley college ging, laatste jaar, 17 lentes oud. Zijn vriendin Debbie tolereert hij alleen omdat deze relatie zo zijn homo-avonturen kan verbergen. Hij is dikke vrienden met het meest populaire stel op school, Susan en Thom. Hij maakt plannen om intens te genieten van het laatste schooljaar, hij verwacht dat de vriendengroep daarna wel uit elkaar zal vallen. Maar voordat ze maar een programma hebben kunnen maken, komt de spaak in het wiel aanzetten: de nieuwe leerling Robert Mallory.
Wanneer Robert op school wordt geïntroduceerd en Susan openlijk belangstelling voor hem toont, wordt Los Angeles onveilig gemaakt door een seriemoordenaar die insluipingen pleegt, meubels verplaatst en huisdieren ontvoert, voordat hij echt toeslaat.
Seksuele fantasieën
Bret vindt het eng. Hij en de hond zijn meestal alleen thuis, zijn ouders op vakantie in Europa, alleen een huishoudster die voor een paar uurtjes kookt en schoonmaakt. Om zijn angsten te onderdrukken zwemt hij verwoed baantjes in het zwembad, maar helemaal rustig wordt hij alleen wanneer hij maar genoeg pillen slikt. Dan verdwijnt er een vriend, een lover van hem, en dat is het begin van het einde: de gruwelijkheden sluipen zijn leven binnen en Bret krijgt daarom zo zijn ideeën over die vreemde Robert Mallory.
Het is griezelig fascinerend hoe goed Bret Easton Ellis in het hoofd van zijn hoofdpersoon is gekropen. Soms vraag je je wel eens af of hoofdpersoon Bret wel goed bij zijn hoofd is. Ieder ander persoon zou, met wat hij weet, allang naar de politie zijn gestapt, of de ouders gesmeekt hebben naar huis te komen. Niet Bret, die vol zit met seksuele fantasieën met jongens. Die gaat liever zelf detectivetje spelen. Hij beweegt zich in de schaduw van de populaire leerlingen op school, waar hij maar wat trots op is. Maar wanneer hij alleen is, is hij hopeloos onzeker en te veel op jongensseks gericht. Zichzelf aftrekken is een rustgevend ritueel. Met de muziek uit die tijd op de achtergrond, leeft hij voornamelijk op drugs en seks. De populaire popsong Vienna van Ultravox zou zo voor Scherven geschreven kunnen zijn.
Onbetrouwbare verteller
Naarmate het verhaal zich ontvouwt, krijgt de lezer echter minder vertrouwen in Bret, die steeds meer pillen in moet nemen om te functioneren. Terwijl Bret helemaal geobsedeerd raakt door de seriemoordenaar en zijn streken, een busje dat hem volgt en leugenaar Robert Mallory, weten zijn vrienden amper dat er een gevaarlijk individu rondwaart. Soms vraag je je af of Bret het niet allemaal uit zijn duim zuigt. Hij refereert dan ook regelmatig aan zijn schrijversfantasie die de neiging heeft om alles tot dramatische proporties op te blazen, wat hemzelf ook wel eens doet twijfelen aan wat hij meemaakt.
Niks is leuker dan onbetrouwbare vertellers. Met een sausje van horror, krijg je een heerlijk spannend boek. Ook al kennen de Easton Ellis fans zijn ingrediënten, dit is weer een prachtig huzarenstukje: bloedstollend en eigenwijs. Toen De verborgen geschiedenis van Donna Tart uitkwam, zag je dat boek die zomer erna overal slingeren en werd het verwoed door iedereen gelezen. Ook Scherven heeft diezelfde kracht, spanning en uitstraling: een boek om het liefst in één keer uit te lezen, hoe dik het ook is. Scherven zou eigenlijk het boek moeten worden van deze zomer van 2023.
Bret Easton Ellis – Scherven (The Shards, vert. Robbert-Jan henkes), Ambo/Anthos 2023
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Wit
De figuranten
American Psycho
Minder dan niks
Studenten en misdaad:
Donna Tart – De verborgen geschiedenis
Je bent jong en wil wat:
Keith Gessen – Al die droevige jonge literaire mannen
Tara Isabel Burton – Social creatures
Juan Gómez Bárcena – De hemel boven Lima