Niet voor tere zielen
Klein verhaal over een boer en een stroper.
De eerste roman die ik van deze schrijver las, was De wetten van water, een oorspronkelijk hoorspel in twaalf delen, over een utopische wereld waarin water schaars is. Ik was vooral getroffen door de schrijfstijl van deze schrijver: weinig woorden en veel witregels.
Nu ben ik stil na het snelle herlezen van De burcht: een stuk proza, waarbij de suggestieve zinnen een barbaars verhaal vertellen over de jacht op dassen, maar waar nog veel meer dierenleed aan te pas komt. Het heeft dezelfde impact als Goat Mountain van David Vann, een ander jachtverhaal, waarin het doden van dieren op bloedstollende, maar in emotionele, menselijke woorden, wordt beschreven.
Mijn tere ziel doet er pijn van, maar de dierenwereld is nu eenmaal wreed, laat staan wanneer je mensen tegenover dieren zet. De combinatie van rake beschrijvingen van geboorte en dood van dieren en menselijke emotie, maken deze verhalen griezelig goed.
Want ook in dit boek heeft Cynan Jones zijn spaarzame woorden zorgvuldig gekozen en valt de helft van het verhaal te lezen in de witregels. Een verhaal over schapenboer Daniel die rouwt om zijn net overleden vrouw. Hij beweegt zich als een robot door het leven, het verzorgen van de schapen bijna automatisch, telkens weer opgeschrikt door herinneringen aan zijn geliefde vrouw. Niet ver van zijn boerderij scharrelt de tweede hoofdpersoon rond, de grote man die stroper is en ’s nachts met zijn honden en helpers door het zwarte landschap sluipt om gevangen te nemen of te doden.
Jones beschrijft vooral de geluiden van dit stukje agrarisch Engeland, waar meerdere boerderijen staan: het geblaat van de schapen, het zompige geluid van voetstappen door de modder, de miezerige regen, het aanslaan van honden, het gezoem van een tractor in de verte, het fluisterend vliegen van uilen, zaagmachines die het landschap veranderen, de knal van een hoef tegen huid.
Er zijn meerdere romans die spelen op een schapenboerderij, zoals Overal vogelgezang van Evie Wyld, waarin het schapen scheren aan bod komt en waar – net zoals in De burcht – de dood op iedere pagina op de loer ligt en waar ook dieren, geluiden en geuren een rol spelen. In De burcht staat het lammeren op de voorgrond, nieuw leven op de wereld zetten, terwijl de grote man liever dassen vangt.
Het is een klein verhaal dat keihard inslaat wegens wreedheid tegen dieren. Over het wel en wee op het platteland, met al zijn geluiden en geloven. Daniel ziet het land om zich heen liever niet veranderen; hij was gelukkig met zijn vrouw en weet niet hoe hij zonder haar zal gaan overleven. Een klein literair juweel, dat je niet snel zal loslaten.
Cynan Jones – De burcht (The Dig, vert. Jona Hoek), Koppernik (vierde druk) 2020
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Alles wat ik vond op het strand
De wetten van water
De lange droogte
Jachtverhalen:
David Vann – Goat Mountain
Kenneth Cook – Aangeschoten
Sjón – Blauwvos
Over een andere schapenboerderij:
Evie Wyld – Overal vogelzang