“Sla acht op Leviathan”
Zuid-Afrikaanse roman over een wetenschapper die haar weg door het verwarrende leven zoekt.
Soms sla je al zuchtend van teleurstelling een boek dicht omdat het verhaal uit is. Een andere keer wil je dat een boek nog veel meer pagina’s telt, omdat je de hoofdpersoon niet wilt verlaten. In deze laatste categorie valt Roerige tijden van de Zuid-Afrikaanse schrijfster Ingrid Winterbach, over een wetenschapster die worstelt met de woelige baren van het alledaagse leven.
Ontmoet de Zuid-Afrikaanse Magrieta Prinsloo, die in het kader van de evolutieleer onderzoek doet naar wormen. Wegens een kleine inzinking en verkeerde medicijnen verliest ze haar goede baan, vrienden en ook bijna haar man. Maar dan staat ze weer op en solliciteert bij een firma die gespecialiseerd is in online onderwijs. Iets totaal anders. Hiervoor moet ze leraren en professoren opzoeken, verspreid over het land.
Dit is een boek vol ontmoetingen. Magrieta moet niet alleen afspraken nakomen met schimmige professoren die voor haar baas werken, op haar wandelingen thuis ontmoet ze ook vreemde personen, zoals een vrouw die vrijwillig haar leven heeft opgezegd om in een tentje in een uitgestrekte wijngaard te gaan wonen.
Magrieta staat met beide benen in het moderne Zuid-Afrikaanse leven en het zou een simpel verhaal kunnen zijn over haar strubbelingen om het leven te accepteren zoals het op haar weg komt. Zuid-Afrika is echter niet de meest ideale maatschappij op aarde, noch dat het gehele leven op aarde zo ideaal is. Thema’s zoals geweld, racisme, milieuvervuiling, uitstervende dieren, jaloersheid onder professoren en kunstmatige intelligentie zijn slechts een deel van wat allemaal voorbij komt in dit boek. Magrieta raakt bovendien gefascineerd door graffiti op de wc waarin ze boodschappen meent te herkennen, en door walvissen die haar pad kruisen, dood en levend. Net zoals er af en toe een stoet aan rolstoelrijders door Magrieta’s avonturen trekt.
Ingrid Winterbach is een schrijfster die zich niet aan het conventioneel verhalen vertellen houdt. Dit is een boek dat je dichtslaat, niet met een zucht, maar met een onrustig gevoel, als mist het laatste hoofdstuk. Ingrid Winterbach zal nooit de eindjes aan elkaar knopen. Dat mag je als lezer zelf doen, of ook niet, tenslotte worden in het echte leven ook niet alle draadjes met elkaar verbonden. We zullen nooit weten wie al die mensen in rolstoelen waren, wie de agent die Magrieta moest ontmoeten heeft vermoord, of wat er met de vrouw in de wijngaard is gebeurd. Noch zullen we ooit begrijpen wat het werk van Magrieta inhield, of komen we wat meer te weten over haar eigenzinnige baas Markus Potsdam met zijn snedige antwoorden, die de godganse dag achter zijn computer hangt en er op een dag zomaar tussenuit piept.
Ingrid Winterbach is ook beeldend kunstenaar, misschien de rede dat het verhaal is opgesmukt met kleine kleurrijke details, zoals de graffiti, een robot-eend of boodschappen van onbekende personen. Het is deze rijkdom aan elementen en de bijtende humor die dit verhaal tot een heerlijke leeservaring maken. Roerige tijden leest als een reis door het woelige, maar prachtige Zuid-Afrika, onder leiding van de onderhoudende en sarcastische reisleidster Magrieta. Haar eigen zwakheden stelt ze tegenover wereldproblemen op zulk een nonchalante wijze dat halverwege het boek je je realiseert dat je weer opnieuw met lezen moet beginnen, daar er zoveel wordt gezegd dat de moeite waard is te overdenken. Magrieta kan het leven nauwelijks aan, maar ze heeft een gezonde humor om dat aan de lezer duidelijk te maken. Ik zou zo weer op stap willen met Magrieta Prinsloo.
Ingrid Winterbach – Roerige tijden (Die troebel tyd, vert. Robert Dorsman). Zimiri Press 2021
Leestips
Walvissen in Zuid-Afrika:
Zakes Mda – De walvisroeper
Zuid-Afrikaanse verhaal over andere roerige tijden:
Marita van der Vijver – Koud opgediend
Over Zuid-Afrika:
Annemarié van Niekerk – Om het hart terug te brengen
Een wetenschapster en humor:
Bonnie Garmus – Lessen in chemie
Aanspoelende walvissen:
Elisabeth O’Connor – Walvistij
John Ironmonger – De dag dat de walvis kwam