Een flitsend Noorderlicht vol herinneringen
Zeer fantasievolle terugblik op een jeugd in Noord-Zweden.
Als Matti’s lippen vastvriezen aan een bronzen gedenkplaat bovenop de Nepalese berg in de Thorong La-pas krijgt hij een lange flash back van zijn jeugd in Pajala, een dorpje in het verre Noorden van Zweden, waar men nog een soort mengelmoesje Fins-Zweeds praat, waar het leven getekend wordt door de ruige Noordelijke natuur en het ijzige klimaat.
Het is niet alleen het Noorderlicht dat flitsend leven over de lange nachten zwaait. Samen met zijn jeugdvriendje Niila, die uit een zwaar religieuze familie komt, probeert Matti met een groepje toeristen mee te reizen naar het einde van de wereld in China, worden de twee jongetjes betoverd door de heks Russi-Jussie omdat Niila’s overleden oma hem de stuipen op het lijf jaagt, zijn we getuigen van met alcohol doorstoofde familie-bijeenkomsten en kokende sauna-sessies en maken we het begin mee van de allereerste popband uit Vittula.
Er zijn veel schrijvers die hun carrière beginnen met jeugdherinneringen. Veel verborgen familiedrama’s of vreselijke jeugdzondes komen hierdoor aan het licht, variërend van jongensdrama’s op kostscholen, zuipende en slaande ouders tot zelfs moordende kleuters toe.
De Zweedse schrijver Mikael Niemi, die al eerder een Zweeds succes boekte met zijn verhalenbundel met de aantrekkelijke titel Nose-bleeding during the Morning Service, maakt op deze jeugdige drama’s een welkome uitzondering. Geheel tevreden met zijn jeugd in een gebied waar de popmuziek pas laat en mondjesmaat zijn intrede deed, laat hij zijn fantasie geheel de volle loop en schotelt hij ons een avontuurlijke jeugd voor, waarin de heks, bloedneuzen, ziekte en brandjes, eerste liefdes en jeugdbendes niet ontbreken. Alleen vindt Niemi dit alles de normaalste zaak van de wereld, klaagt niet over achtergestelde omgeving of over ouders, en steekt hij de draak met enkele van die evenementen, door ze in soms hallucinerende kleuren af te schilderen. Het resultaat is een boek vol heerlijk hilarische jeugdterugblikken, geschreven in mooie eigenwijze woorden en beeldtaal. De kou, de donkerte en eenzaamheid van het hoge Noorden smelten als lente-sneeuw voor de zon en nemen je mee op een warmbloedige reis door de jeugd van een jongetje die later door in zijn handen te pissen, zijn tong kon losmaken van een bronzen gedenkplaat midden in de Himalaya. Overlevingstechniek die hij naast de popmuziek in Vittula had geleerd. Van mij mogen meer schrijvers hun fantasie op zo’n manier loslaten op hun jeugd. Zeer opmerkelijk leuk en onderhoudend boek uit een donkere hoek van de wereld.
Mikael Niemi – Popmuziek uit Vittula (later uitgebracht als Muziek uit Sexbierumerveen (Populärmusik fran Vittula, vert. Cora Polet), De Geus, 2002
Leestips
Van dezelfde schrijver:
De man die stierf als een zalm
Nog meer humor uit Scandinavië:
Erlend Loe – Naïef. Super.
Morten Ramsland – Hondenkop
Arto Paasilinna – De gifkokkin
Arto Paasilinna – Helse eendjes
Popmuziek uit Noorwegen:
Lars Saabye Christensen – Yesterday
Jeugd in Scandinavië:
Jakob Ejersbo – Nordkraft
Per Petterson – Heimwee naar Siberië
Lars Saabye Christensen – De halfbroer
Kjell Johansson – Het rode huis
Nog een jeugd vol humor:
William Kowalski – Eddie’s bastaard