Deense Drugs & Rock-‘n-Roll,
Deense roman over een generatie druggebruikers uit de jaren ’90.
Een roman in drie delen: Junkiehonden (1990), De brug (1992) en De Begrafenis (1994).
In het eerste deel is het gebruik van drugs bar en boos. De personages lijken het niet veel te deren, behalve Maria die sterk wil minderen. Vooral de jongens roken, snuiven en doen van alles om high te zijn, om de dagelijkse werkelijkheid te vergeten en het liefst ook hun ouders. Ze zijn op zoek naar liefde en naar wat ze willen van het leven.
In het tweede deel, twee jaar later, is de hoofdpersoon een jongen die de drugs achter zich heeft gelaten en de vaart is ingegaan om afstand te scheppen na een mislukt leven in Aalborg. Na een aantal jaren op zee is hij weer terug en moet hij integreren, wat niet makkelijk is, want niet al zijn vrienden en nieuwe kennissen zijn allemaal van de drugs af. Op de achtergrond vernemen we hoe het gaat met de karakters uit het eerste deel.
In het derde deel, 4 jaar later, wordt een van de hoofdkarakters begraven en lijkt een aantal van de personages goed terecht te zijn gekomen. Ze zijn getrouwd of hebben een kind, een fatsoenlijk huis en een baan. Slechts enkelen hebben nog steeds geen rust gevonden en gebruiken nog. Het clubje vrienden denkt terug aan een bewogen stukje leven.
Nordkraft zet een Deense generatie uit de jaren 90 neer waarbij het opvalt dat de vriendenbanden ondanks veelvuldig drugsgebruik sterk blijven. Men zwerft van kroeg naar kroeg, van joint naar joint, van avontuur naar avontuur en men is duidelijk zoekende naar een eigen identiteit. Vier jaar later zijn er twee vrienden overleden, indirect misschien wel door de drugs, en maakt men de balans op.
De jonge hoofdpersonen proberen van hun ouders los te komen, alsof die de oorzaak van hun problemen zijn. Uiteindelijk lijken de ouders van Steso nog de meest sympathieke, hoewel die een zoon hadden voortgebracht die helemaal losgeslagen was. Zoals vader Arne opmerkte na de begrafenis over zijn zoon: “Hij deed wat hij het allerleukst vond om te doen en, ook al stond het mij zeer tegen, ik ben blij dat mijn jongen plezier heeft gehad.”
Steso stuiterde als een jonge onbezorgde nieuwsgierige hond tussen zijn vrienden en eigenlijk is het een wonder dat zijn vrienden hem niet hebben gedumpt wegens zijn talloze streken, die varieerden van diefstal tot een aantal keren bijna dood gaan door een overdosis van het een of ander. Zijn vrienden zagen het leven niet zo vrolijk en waren wat zwaarder op de hand, wat voor hen de reden was om een uitweg in de drugs te zoeken. Afzetten tegen je ouders en tegen het leven, dat was het motto. Ze kwamen alleen maar leegte tegen, zodat de meesten van hen hun leven beterden en toch als normale burgers een plaatsje in de maatschappij wisten te veroveren. Dit in schril contrast tot de hoofdpersonen uit Irvine Welsh’ romans Lijm en Porno, die eenzelfde groepje vrienden vormen, maar onverbeterlijk lijken te zijn.
In tegenstelling tot deze boeken van Irvine Welsh, die behoorlijk rauw zijn geschreven, heeft de Deense schrijver Jakob Ejersbo zich redelijk ingehouden met zijn schrijftaal en zijn inhoud van het boek. Het lijkt er een stuk minder ruig aan toe te gaan in Denemarken. Zijn in Porno en Lijm de karakters zeer extreem, in Nordkraft is het een fijn geweven netwerk van vooral het wel en wee van vrienden die elkaar aantrekken en afstoten, veroordelen of omhelzen. Ze lijken meer moraal te hebben ten opzichte van elkaar en het leven ook minder extreem te beleven. Na het lezen van Irvine Welsh’ pittige schrijven is Nordkraft als een rustig voortkabbelende zee.
Toch bezit Nordkraft een eigen kracht, die weliswaar niet zo snel en pittig is, maar warmer en reeëler aandoet dan de boeken van Irvine Welsh. Het gaat niet zozeer over de uitzichtloosheid van het leven, maar vertelt over een generatie die op zijn manier moet vechten voor het geluk.
Jakob Ejersbo – Nordkraft (Nordkraft, vert. Kor de Vries), Prometheus, 2003
Leestips
Romans over een Nederlandse drugsgeneratie:
Fons Dellen – De kunst, het meisje, de stad
Joost Niemöller – Broers
Natasha Gerson – Plaatstaal
A. F. Th. van der Heijden – Advocaat van de hanen
Over drugs & rock-‘n-roll in Ierland:
Irvine Welsh – Porno
Irvine Welsh – Lijm
Moderne drugs & rock-‘n-roll uit Amerika:
Chuck Palahniuk – Stikken
Bratt Easton Ellis – American psycho
Nog meer generatieromans uit het Hoge Noorden:
Lars Saabye Christensen – De halfbroer
Mikael Niemi – Popmuziek uit Vittula