Jeugdsentiment
Noorse roman over vier vrienden die Beatles-gek waren.
1965. Ringo, John, George en Paul zijn in een buitenwijk van Oslo op dievenpad. Hun begerenswaardige objecten zijn de verchroomde merktekens op auto’s. Hoe duurder de wagen, hoe gelukkiger de vier vrienden die zo weg zijn van de Beatles, dat ze elkaar Beatles-namen hebben gegeven.
Kim is de verteller die terugblikt op zijn jeugd. Die zich herinnert hoe Ola, Gunnar, Seb en hij elke keer dat er een nieuwe plaat van de Beatles uitkwam, in zwijm vielen. In 1965 was dat I feel fine en terwijl de vier vrienden kennismaken met de middelbare school, ze de eerste vriendinnetjes hebben, streken uithalen op schoolfeesten, ze voornemens zijn een bandje op te richten, gaan de Beatles gewoon door met het produceren van platen. In de zomer van 1966: Yellow submarine, herfst ’67 Hello, goodbye, voorjaar 1970 Let it be, herfst 1971 My sweet lord, herfst 1972 Love me do, om er maar een paar te noemen.
Wanneer er een nieuwe plaat verscheen, verzamelden Ola, Seb, Gunnar en Kim zich op een tienerkamer en draaiden ze de plaat op één avond helemaal stuk. Toen in 1969 hardnekkige geruchten de ronde deden dat Paul McCartney eigenlijk al jaren dood was, was Kim hopeloos van slag, ook al wist hij dat er slechts een kleine waarschijnlijkheid in die praatjes zat.
Maar het waren niet alleen de Beatles waarmee dit viertal in Oslo opgroeide. De jaren 60 waren ook de onzekere tijden van politieke spanningen in de wereld, die de ouders blikken deed inslaan tijdens de Cuba crisis, die de oudere broers de straat opjaagden in demonstraties tegen Amerika in Vietnam. Het communisme vond sympathie in de ogen van de jongeren, in Noorwegen was men tegen de EU. En daarbij kwamen ook de drugs die Europa veroverden.
Op de achtergrond van Yesterday spelen al deze wereldbeelden mee en net als de schrijver, die in 1953 werd geboren, groeiden ook de vier hoofdpersonen in deze woelige tijd op. De vier jeugdvrienden hebben moeite om bij elkaar te blijven. De een wil zijn vader achterna de zeevaart in, weer een ander dompelt zich volledig in de politiek en het actievoeren en een derde maakt een baby en wordt zo vader en gezinshoofd.
De verteller Kim heeft het niet altijd makkelijk om zijn vrienden bij te benen. Hij heeft niets met de politiek en al helemaal niets met actievoeren. Hij ziet vrienden om hem heen aan de drugs verslaafd raken en hij vraagt zich af of een leven met vrouw en kind wel draaglijk is.
Ook in de liefde zit geen schot. Twee liefdes heeft hij, maar allebei willen ze niet vlotten. Terwijl de ouders van een vriend scheiden, een andere vader failliet raakt dankzij de opkomst van de supermarkt, worstelt Kim met een vader die zo’n klap van een overval op zijn bank heeft gehad, dat hij nooit meer de oude vader wordt en zich alleen maar bezighoudt met zijn kanarie.
Zeven jaar platen van de Beatles, in zeven jaar volwassen worden in Oslo. Kim leert de wereld langzaam kennen. Zowel de vriendschap tussen zijn boesemvrienden, als ook de harde kanten van het leven. Een lijk dat aanspoelt van een zelfmoordenaar, een jongen die zijn weg naar God vindt, een vriend die dreigt te bezwijken aan de drugs, een geliefde oom die emigreert naar Frankrijk, een vader die opeens geen vader meer is. Al deze impressies en levenslessen stapelen zich op in Kim…
Lars Saabye Christensen werd in Nederland in één klap bekend met zijn latere roman De halfbroer. Yesterday was zijn eerste succesvolle roman in Noorwegen die daar in 1984 uitkwam. Vier jongens, vier verschillende levens en Kim lijkt de minste problemen te hebben. Het forse verhaal heeft dan ook de neiging om soms wat saai te worden. Saabye Christensens stijl die waarschijnlijk in De halfbroer op zijn best was, is in Yesterday nog op een zwak pitje. Hoewel hij zijn verhaal met verve weet te brengen, mist het de humor en het vleugje vervreemding, die zo kenmerkend waren voor De halfbroer en later ook terugkomen in zijn bescheidener romans Herman en Maskerade.
Toch heeft Yesterday een verrassend einde waaraan je niet zomaar voorbij gaat. Na al die bladzijdes merk je dat Kim de voorganger is van Barnum, Herman en Adrian. En dat Yesterday weliswaar veel zwakker dan De halfbroer is, maar nog steeds een verhaal is dat je genoeg leesplezier kan verschaffen.
Lars Sabaaye Christensen – Yesterday (Beatles, vert. Paula Stevens), De Geus, 2006
Leestips
Van dezelfde schrijver:
De halfbroer
Maskerade
Herman
Nog meer popmuziek en Scandinavische jeugdherinneringen:
Mikael Niemi – Popmuziek uit Vittula
Over een latere generatie in Denemarken:
Jakob Ejersbo – Nordkraft