Er was eens…
Japanse novelle rondom een excentrieke lerares in een stadje.
Er was eens een alleenstaande man die een neergeschoten kraanvogel redde. Niet lang erna klopte er een vrouw aan zijn deur, die hem vertelde dat zij zijn vrouw was. De man zei echter dat hij niet genoeg geld had om een familie te onderhouden, maar de vrouw stapte naar binnen en maakte zich het huis eigen. Ze weefde kleding achter gesloten deuren; de man mocht niet zien hoe ze dat deed. De prachtige gewaden brachten goed geld op. Maar de man kon zijn nieuwsgierigheid niet bedwingen en gluurde op een dag door het sleutelgat. Tot zijn verbijstering herkende hij in de vrouw de kraanvogel, waarna de relatie ten einde kwam.
Mevrouw kraanvogel (Tsuru no Ongaeshi) is een bekend volksverhaal uit Japan, een land waarvan heel wat kunst en boeken door kraanvogels worden bevolkt. Tegenwoordig is ook de kat in opkomst, maar honden tref je niet zo vaak aan in de Japanse literatuur. In feite speelt de hond ook geen rol in deze novelle, hij wordt enkel genoemd in een bizar sprookje, geïnspireerd door de vrouw die een kraanvogel was. Ook al wordt er wel regelmatig gerefereerd naar de eigenschappen van een hond, zoals bijten en het likken van een achterwerk.
De prinses en de hond
In een stadje niet ver van Tokyo wordt bijles gegeven door Mitsuko Kitamura, een alleenstaande vrouw van negenendertig jaar oud. De kinderen noemen haar klas ook wel Klas Viezemura, want juf Mitsuko zit vol rare adviezen, zoals papieren zakdoekjes na eenmaal gebruik blijven gebruiken, wat ze zachter maakt. De moeders weten niet goed raad met de verhalen waarmee de kinderen thuiskomen, de les is echter te populair om te stoppen.
Ook het verhaal over de prinses en de hond deed heel wat wenkbrauwen fronsen: ooit moest er een luie vrouw op een prinsesje passen en liet de baby’s billetjes schoonlikken door een hond. Ze zei tegen de hond dat wanneer hij dat deed, hij later de prinses zou trouwen. Tot zover konden de moeders het verhaal waarmee hun kinderen thuiskwamen nog volgen. Maar hoe het plot verder ging, hadden de kinderen niet helemaal kunnen onthouden, waardoor er verschillende versies van het vervolg ontstonden.
Een vreemde man
Dit sprookje was nog meer voer voor praatjes over de lerares. Die raakten zelfs oververhit toen de kinderen vertelden over de man die zich opeens in het huis van Mitsuko had geïnstalleerd en zich niet bepaald discreet gedroeg.
Geruchten en roddels
De bruidegom was een hond is een fraaie novelle over geruchten en roddels. Omdat Mitsuko alleen is en populair bij de kinderen, proberen hun moeders geen acht te slaan op alles wat er gezegd wordt, ook al hebben de meesten er een actieve rol in. Ze veroordelen Mitsuko niet, zelfs niet na de bizarre ontwikkelingen. Wat het verhaal een mooi vreemd tintje geeft.
Sensueel verhaal
De Japanse schrijfster Yoko Tawada (1960) heeft al heel wat prijzen ontvangen voor haar omvangrijke werk, dat deels in het Duits is geschreven sinds ze in Duitsland woont. Ze schrijft over grenzen gaan: geografische en culturele grenzen, maar ook de grenzen tussen realiteit en dromen. In dit boek is het de vraag of Mitsuko de grenzen van betamelijkheid overschrijdt.
De bruidegom was een hond werd in 1993 in Japan gepubliceerd en behoort tot Tawada’s vroege werk. Het werd beloond met de prestigieuze Japanse Akutagawa prijs. Het is een sensueel verhaal over personen die komen en gaan, over roddels en achterklap en opvallen door anders zijn. De invloed van Franz Kafka, een van de schrijvers die Tawada’s werk hebben beïnvloed, is tastbaar. De bruidegom was een hond is een boekje vol thema’s en groot in verrassingen. Een verhaal dat, verteld als een sprookje, eigenlijk zou moeten beginnen met: “Er was eens een lerares”.
Yoko Tawada – De bruidegom was een hond (Inu muko iri, vert. Luk Van Haute), Koppernik 2024
Leestips:
Nog meer kleinnoden uit Japan:
Yasushi Inoue – Het jachtgeweer
Ryu Murakami – In de misosoep
Sayaka Murata – Buurtsupermens
Over een Griekse lerares en geroddel:
Stratis Myrivilis – Sappho. De Onderwijzeres met de Gouden Ogen
Kleine sprookjes:
Su Tong – Binu en de Chinese muur
Bi Feiyu – Maanopera
Rashid Novaire – Het lied van de rog
Roddels, pesten en schandalen:
Barry Hines – Kes
DBC Pierre – Vernon God Little
Richard Flanagan – De onbekende terrorist
Zoë Heller – Kroniek van een schandaal
Er was eens een andere lerares:
Judith Schalansky – De lessen van mevrouw Lohmark