Een lome zomer op de boerderij
Maleisische roman over een familie op zomervakantie en een eerste liefde.
Er zijn van die memorabele zomervakanties die levens voor altijd tekenen. In de literatuur zijn het meestal jongeren die hun kindertijd achter zich laten om achter de liefde aan te gaan, of juist kennismaken met de schaduwzijden van de liefde. Een klassieke roman uit 1954, over zo’n lome maar dramatische zomer, is Bonjour tristesse van de Franse schrijfster Françoise Sagan. Een zeventienjarig meisje brengt een zomer door met haar vader aan de Franse Rivièra en bemoeit zich met de vriendinnen van haar vader.
De zomer van de eerste seksuele ervaringen
De nieuwste roman van de Maleisische schrijver Tash Aw, Het zuiden, is niet zo dramatisch, maar heeft wel die heerlijk spannende, lome sfeer van Bonjour Tristesse, spelend in het warme, exotische platteland van Maleisië, op een oude, vervallen boerderij.
De eerste scène van het boek verklapt al meteen waar het verhaal om draait: om de 16-jarige Jay die zijn seksuele geaardheid ontdekt en een relatie met de 19-jarige Chuan begint. Dit is de zomer van de eerste heimelijk verliefde blikken, de eerste serieuze kus, de eerste seksuele ervaringen. Maar dit is ook de zomer dat de familie van Jay uit elkaar dreigt te vallen.
Twee broers
Het begint met de aankomst op de boerderij van de familie Lim: vader Jack en moeder Sui, met hun bijna volwassen dochters Yin en Lina en hun zoon Jay. Sui heeft de boerderij geërfd van Jacks vader, die kort ervoor is overleden. Sinds de boerderij met onder andere fruitbomen in de familie kwam heeft Jacks halfbroer Fong het domein gerund, samen met zijn zoon Chuan. De familie komt er de zomer doorbrengen en om orde op zaken te stellen. De vervallen boerderij is steeds minder rendabel, ook al probeert Fong nog zoveel uit. Fruitbomen zijn ziek en er wordt overwogen om stukken land te verkopen.
De jongeren
Het is een familieroman, waarin de wereld duidelijk verdeeld is in die van de drie volwassenen en die van de kinderen, die op het punt staan hun kindertijd achter zich te laten en toe te treden tot de grote wereld. De focus van het verhaal is gericht op de jongeren en vooral op Jay, ook al leren we zijn zusjes, die net zo hard op zoek zijn naar het grote leven, ook een beetje kennen. Jay moet van zijn vader zijn lijf wat stalen en werken op het land, samen met Chuan. Zo leert hij Fongs zoon beter kennen, waarna de jongens steeds meer met elkaar optrekken, soms vergezeld van Jay’s zussen. Ze zwerven over het land, gaan zwemmen in een meertje of naar de stad om te eten en uit te gaan.
Racisme en de kloof tussen arm en rijk
Tash Aw heeft met deze roman een nieuwe stap in zijn schrijverscarrière gezet: waren zijn vorige romans vooral beladen met sociale thema’s, in Het zuiden probeert hij een meer intieme sfeer uit. Hij gaat op een soort memory trip om zich te herinneren hoe hij zelf was toen hij op de drempel van de volwassen wereld stond. Op het eerste gezicht is Het zuiden een stuk luchtiger dan zijn vorige romans, ook al zit er genoeg donkere onderstroming in. Zijn twee terugkerende thema’s heeft hij op de achtergrond gehouden, maar zijn nog wel degelijk aanwezig: de kloof tussen rijk en arm én racisme. Tash Aw’s beide grootvaders kwamen uit China en zo heeft hij genoeg meegekregen over hoe in Maleisië Chinezen worden gediscrimineerd. Dit thema komt ook weer terug in Het zuiden, waarin Jay’s moeder een Chinese is en haar huwelijk met Jack daarom eigenlijk als boven haar stand wordt gezien.
De kloof tussen arm en rijk speelt tussen vader Jack, een docent wiskunde op een technische hogeschool, en diens halfbroer Fong, een buitenechtelijke zoon van Jacks vader. Zo zijn hun zonen totaal anders opgegroeid. Jay is een stadsjongen met intellectuele ouders, terwijl Chuan nauwelijks onderwijs heeft gehad en zijn vader op de boerderij helpt. Jay leert van Chuan over het land én meer over de onderkant van de maatschappij, zoals Chuans vriendinnetje Jessie, die verslaafd is.
Een perfect zomerboek
De warme zomermaanden in Maleisië zijn doordesemt met kleine spanningen, met vrolijke uitstapjes en een eerste liefde. Verteld in eerste en derde persoon, wisselend van het verleden naar het heden, trekt Tash Aw je zijn wereld in, naar een boerderij die toen al te lijden had onder klimaatveranderingen. Terwijl Maleisië die zomer van 1997 in een financiële crisis verkeert, geniet Jay onbekommerd van het leven, de liefde en zijn steeds groter wordende onafhankelijkheid van zijn ouders.
Het tempo ligt laag in de zomerhitte. Maar toch gebeurt er van alles en is de familie Lim aan het einde van de zomer veranderd wanneer ze terugkeren naar de stad. Hiermee is het laatste woord over de familie Lim nog niet gevallen. Het zuiden is het eerste deel van een tetralogie over deze Chinees-Maleisische familie. Het zou ook een op zichzelf staande roman kunnen zijn over zo’n zomer om nooit te vergeten. Een ideaal boek om de warme maanden mee door te komen.
Tash Aw – Het zuiden (The South, vert. Paul van der Lecq), De Bezige Bij 2025
Leestips
Van Tash Aw:
Wij, de overlevenden
Vijfsterrenmiljardair
De zijdehandelaar
Memorabele zomers:
Françoise Sagan – Bonjour tristesse
Monika Fagerholm – Mooie vrouwen aan het water
Sandro Veronesi – Zwarte september
Alex Schulman – De overlevenden
Gianfranco Calligarich – De laatste zomer in de stad
Andrea Abreu – Ezelsbuik
Emma Straub – Badgasten
Dat heerlijke zomerse gevoel:
Margarita Liberaki – Drie zomers
Een eerste liefde tussen twee jongens op de boerderij:
Ocean Vuong – Op aarde schitteren we even