Love Potion Number Nine
Amerikaanse satire over het redden van een huwelijk.
Het redden van een huwelijk klinkt misschien wat saai, maar het komt wel van een schrijver die in zijn vorige boek, De nix, liet zien dat hij er een satirische humor op na houdt en graag tijdsbeelden wat dikker aanzet dan ze waren. In De nix waren er de jaren zestig en onze tijd, in Nathan Hill’s nieuwe roman Welzijn beginnen we in de jaren negentig.
Jack en Elisabeth
Jack, een plattelandsjongen van de uitgestrekte lege dust-in-the-wind prairies in Kansas ontvluchtte min of meer zijn ouders om in de stad Chicago zijn geluk te vinden. Hij heeft de kunstacademie gedaan, fotografeert en woont in een oude, half omgebouwde fabriek, waar andere kunstenaars de ruimte hebben om originele ideeën uit te denken en wars zijn van de gevestigde orde. De wijk borrelt van moderne kunst en muziek en wordt populair in het alternatieve circuit. In kroegen die bezocht worden klinken de naweeën van de punk, hardrock en het begin van indie pop.
Vanuit zijn bescheiden appartement begluurt Jack zijn overbuurvrouw, die in een oud pakhuis woont. Dit is Elisabeth. Ook die is haar ouders ontvlucht en heeft verschillende studies gedaan, maar nu werkt ze bij een bureau die waakhond is over farmaceutische producten en fake nieuws onderzoekt. Ook zij waant zich onzichtbaar wanneer ze naar Jack kijkt. Ze hebben beide niet in de gaten dat ze elkaar begluren. Het duurt even voordat ze elkaar echt tegenkomen. Elisabeth heeft uitgevonden in welke kroegen Jack de optredende groepen fotografeert en zo komt er eindelijk een avond dat ze elkaar echt ontmoeten.
Zo’n twintig jaar later
Vanaf het moment dat ze elkaar aanspreken zijn ze onafscheidelijk en bouwen ze hun leven samen op. We vinden ze zo’n twintig jaar later terug, met een zoontje die Toby heet. En met de nodige bedenkingen over een huwelijk waar het enthousiasme niet meer vanaf straalt. Ze besluiten om hun spaargeld in een droomhuis te steken, dat een vriend van vroeger, Benjamin Quince, eigenaar van het pand waar Jack woonde, wil laten bouwen in een populaire buitenwijk van Chicago.
Daar begint het echte balletje in het boek te rollen. Ook al reizen we regelmatig terug naar het verleden, naar de saaie jeugd van Jack en zijn zus, naar de jeugd van Elisabeth in het grote huis met de vele gevels en haar familie, die op niet zo’n eerlijke manier een fortuin heeft opgebouwd. We volgen Jack op de kunstacademie, waar hij schoonmaker is om zijn studie te kunnen bekostigen, maar zo wel aan zijn doorbraak komt. We lezen waarom Elisabeth haar baas verlaat om met eigen zaken te gaan grossieren: Welzijn, waar ze mensen gelukkig maakt met placebo’s.
Facebook en placebo’s
En zo passeren heel wat zaken de pagina’s: van theorieën over kinderopvoeding, huwelijkse sleur, aantrekkingskracht, kunst en internet. Een heerlijke tirade tegen alles wat we wel of niet geloven, met zoveel overtuiging gebracht dat echt en onecht moeilijk uit elkaar zijn te houden. Behalve natuurlijk dat het tussen Elisabeth en Jack niet echt wil boteren. Ze moeten zich staande houden tussen ouders van Toby’s klasgenoten, bezuinigende universiteitsdirecteuren, investeerders, protesterende buurtcomités, scheldende Facebookgebruikers en ontevreden klanten.
Oude idealen vallen in diggelen, alternatieve mensen stromen de buitenwijken in met hun kinderen en materialisme wint. Toch zijn het vooral twee zaken waartegen Nathan Hill tekeergaat: sociale media, via Jacks vader, die alle complottheorieën op Facebook gelooft en hoe Facebook met zijn algoritme daar een slaatje uitslaat. En de trends voor een goede gezondheid die ruiken naar placebo’s, of, in Elisabeths geval, pillen om een goed huwelijk op te krikken.
Soms lijkt de schrijver geen maat te houden met het ontvouwen van zijn theorieën met een satirisch tintje en blijft hij maar doordenderen, wat het verhaal een beetje afremt. Maar juist dat doordenderen heeft wat komisch en herinnert ons eraan dat we de boel niet te serieus moeten nemen.
Satirische toon
Misschien klinkt het als een cliché: naarmate Jack en Elisabeth ouder worden verliezen ze hun wilde haren en hun hekel aan de gevestigde maatschappij. Maar zo simpel is het verhaal niet. Naast de vele lachsalvo’s die sommige passages oproepen, heeft Hill er naar het einde verschillende lagen aan toegevoegd, waardoor het verhaal zelfs een serieus toontje krijgt en ook meer diepte. Het is niet alleen een satire op onze leefstijl, maar ook de invloed van achtergrond en verleden spelen mee.
Nathan Hill kan zich met zijn twee zedenromans makkelijk scharen naast Jonathan Franzen, dé schrijver van de grote ‘Amerika romans’. Hill slaat een meer satirische toon aan en de zaken die hij in zijn romans aankaart zijn niet zozeer Amerikaans, maar meer aan generaties gerelateerd. Welzijn is een forse roman, volgestopt met heerlijk herkenbare kritiek, sommige onderwerpen wat serieuzer dan de andere. Met als grote leidraad de liefde. Een onderhoudende roman om in weg te duiken, ook al heeft het een klein beetje teveel aan bladzijden.
Nathan Hill – Welzijn (Wellness, vert. Dennis Keesmaat en Joris Vermeulen), De Bezige Bij 2023
Leestips
Van Nathan Hill:
De nix
Over een ander stel:
Coco Mellors – Cleopatra en Frankenstein
Grote romans over het Amerikaanse leven:
Jonathan Franzen – De correcties
Jonathan Franzen – Vrijheid
Jonathan Franzen – Kruispunt
Bret Easton Ellis – Scherven
Johan Harstad – Max, Mischa & het Tet-offensief