Het familiegeheim
Italiaanse roman over een schooljuf en de zelfmoord van een leerlinge.
Van je familie moet je het hebben, zeker als inspiratie voor schrijvers. Ook de Italiaanse literaire scout Maddalena Vaglio Tanet vond het onderwerp voor haar debuutroman in haar familie: Een nicht van haar opa, die bovendien naast haar grootouders woonde en er altijd at, bleek een zwarte periode in haar leven gehad te hebben, waar niemand over praatte.
Zelfmoord
Maddalena mocht die achterachtertante wel. Ooit was ze schooljuf, en ze had een vrijere geest dan de rest van de familie. Bovendien kon ze af en toe net zo verstrooid zijn als zij zelf was. Maddalena ging uitzoeken wat er was gebeurd, dook in archieven en praatte met familieleden, die eindelijk wat loslieten over de paar dagen dat de hele familie in rep en roer was en op zoek naar de verdwenen schooljuf. Zo ontstond het fictieve verhaal Ballade van het bos.
Het is een eenvoudig verteld verhaal, beladen met verschillende onderwerpen. Het speelt in Biello, de geboorteplaats van de schrijfster in de Piëmont regio. Het stadje aan de rivier Cervo wordt opgeschrikt door de zelfmoord van Giovanna, een 12-jarig meisje. Die sprong uit het raam van haar kamer in een appartementencomplex, zó de stromende rivier in. De vraag is waarom ze tot deze drastische daad kwam. Ze had problemen met haar strenge vader en haar puberteit had zich aangekondigd met ontluikende borstjes. De overgang van kind naar vrouw kan verwarrend zijn.
De schooljuf
Dan is er Silvia, de schooljuf, die erg begaan was met haar leerlinge Giovanna en zich ervan bewust was dat ze niet lekker in haar vel zat. Toch besloot ze Giovanna’s ouders te melden dat hun dochter steeds vaker spijbelde. Op de morgen dat Silvia op weg naar school in de krant over de tragedie las, nam ze een andere weg en liep en liep en liep. Ze kon de zelfmoord niet bevatten en voelde zich erg schuldig.
Zo zat het stadje opeens met een treurige begrafenis én een verdwenen schooljuf. Want Silvia leek in het niets te zijn opgegaan en menige zoektocht gaf geen resultaat. Men vreesde het ergste.
Een stadsjongetje
Martino, een van Silvia’s leerlingen en een fictief personage in het verhaal, zorgt voor nog een thema in het boek: pesten. Martino is namelijk een stadsjongetje. Wegens zijn astma besloot zijn moeder om te zien of het plattelandsleven hem gezonder zou maken. Martino is de vreemde eend in de bijt in het stadje, eenzaam, met heimwee naar zijn geliefde Turijn. Hij mist de schooljuf en komt voor een groot dilemma te staan.
Een kleine roman voor een groot publiek
Het verhaal rondom de familie van Silvia, die van Giovanna en rondom Martino en zijn moeder geven een beetje de sfeer weer van een kleine Italiaanse provinciestad. Silvia zelf denkt regelmatig terug aan haar vroegere leven, met name aan de vreselijke tijd die ze op kostschool doorbracht. Het bos met zijn mysterieuze planten en zijn eigen dierenrijk is een belangrijk decor in de roman en komt groots in beeld.
De reconstructie van een familiegeheim heeft een mooie roman opgeleverd, zo goed dat het op de longlist kwam van de prestigieuze Italiaanse literaire prijs Premio Strego. Het verhaal maakt veel emoties los en is vlot, zonder al te veel bombarie, geschreven. Het is jammer dat voor in het boek al best wat wordt weggegeven van het verhaal en het verhaal achterin nog eens uitgebreid wordt uitgelegd door de schrijfster zelf. Waardoor je het verhaal niet onbevangen over je heen kunt laten komen.
Dit is een kleine roman voor een groot publiek en liefhebbers van de populaire Ierse schrijfster Claire Keegan en haar kleine, sociale romans.
Maddalena Vaglio Tanet – Ballade van het bos (Tornare del bosco, vert. Manon Smits), Meridiaan 2024
Leestips
Klein en sociaal:
Claire Keegan – Pleegkind
Claire Keegan – Dit soort kleinigheden
Emoties bijeenrapen in de natuur:
John Boyne – Water
Sarah Baune – Stommelen stampen slaan
Dood door schuld verwerken:
Jaap Robben – Birk
Pesten:
Barry Hines – Kes
Over een andere puber in Italië:
Ginevra Lamberti – Iedereen slaapt in de vallei
Over een lerares in Oost-Duitsland:
Judith Schalanski – De nek van de giraf (De lessen van mevrouw Lohmark)