Zuid-Amerikaanse potpourri
Heerlijke Britse satire op imaginair Zuid-Amerikaans land.
Het begon eigenlijk toen Donna Constanza in Chiriguaná de rivier wilde omleiden naar haar zwembad om dat naar behoren te kunnen vullen. Het dorp kwam in opstand en waar wapengekletter klinkt, grijpt de regering in, bang dat de guerilla’s hun slag slaan.
De eer viel te beurt aan capitan Rodrigo Figueras om het dorp te zuiveren van de rebellen. Figueras profiteerde van zijn reisje naar Chiriguaná door een vrachtwagen vol marihuana in beslag te nemen, die weer door te verkopen en met het geld een feest aan te richten waarbij hoertjes in alle kleuren werden ingezet. Toen hij zich aan een maagd wilde vergrijpen stond hij echter tegenover het dorp en moest hij met hangende pootjes het dorp verlaten. Dat zou niet de laatste keer zijn.
Chiriguaná kwam op de militaire kaart als een nest van communisten en rebellen. De guerilla’s zaten er ook wel in de buurt, maar diep in de bergen. Toen de dorpelingen het echter te bont hadden gemaakt met het leger en ook de guerilla’s een ander heenkomen moesten zoeken, begon de grote reis op zoek naar een ander dorp.
Louis de Bernières brak eigenlijk pas echt goed door met zijn vierde roman Kapitein Corelli’s mandoline, welke over de Tweede Wereldoorlog op een Grieks eiland gaat.
Ervoor had hij zijn Zuid-Amerikaanse trilogie geschreven waarvan het tweede deel Het vrouwenleger van señor Vivo in Nederlandse vertaling in 1999 uitkwam. The Troublesome Children of Cardinal Guzman is het laatste deel.
De oorlog van don Emmanuels edele delen was de eerste van de trilogie en speelt in een imaginaire Zuid-Amerikaanse staat. Bernières heeft zijn best gedaan zoveel mogelijk eigenschappen van de bananenstaatjes uit die streek in dat fantasie-land te gooien. Vooral Peru en Colombia zijn hierin het meest herkenbaar met de drugskartels en de inca-indianen.
Het resultaat is een heerlijk zwarte satire waarin Bernières geheel onbevangen vooral de dictatoriale bewinden met de daarbij corrupte militaire leiders, het leger, priesters en rijke landheren bespottelijk maakt. Kortom, hij doet een boekje open over hoe Latijns-Amerika in zijn ogen is overgekomen toen hij na vier catastrofale maanden in het Engelse leger zijn biezen pakte om in een dorpje in Colombia Engels te gaan onderwijzen. Sterk beïnvloed door de oorspronkelijk uit Colombia komende schrijver Gabriel García Márquez maakte Bernières zich ook het Zuid-Amerikaans magisch realisme eigen, wat het grote succes van zijn latere boek over het Griekse eiland Kefalonië zo heeft bewerkstelligd. Ging hij in dat boek wat serieuzer om met de Tweede Wereldoorlog, in zijn Zuid-Amerikaanse trilogie blijft niets en niemand iets bespaard.
De oorlog van Don Emmanuels edele delen bestaat uit verhalen over een dorp dat ten onrechte wordt verdacht van subversieve handelingen. Waarop het leger aanrukt, maar door allerlei gelukkige en ongelukkige omstandigheden haalt het leger telkens bakzeil. Bernières fantasie is grenzeloos in de listen die de dorpsbewoners aanwenden om het leger uit het dorp te houden.
Wanneer een van de hoofdpersonen sterft, Palanchita, blijft ze een plaats in het verhaal behouden en daar begint het magisch realisme dat aan het eind van het verhaal uitmondt in een door een gletscher bewaarde inca-stad waar Spaanse soldaten worden opgewekt uit hun eeuwenlange dood en tot zwarte jaguars uitgegroeide katten de dorpsbewoners gezelschap houden.
Het boek wordt bevolkt door kleurrijke personages van allerlei pluimage: van boertjes en hoertjes tot en met generaals en kapiteins van het leger. Naast Bernières humor en onversaagde meningen over Latijns-Amerika vormen zij het hart en de kracht van het hilarisch geschreven eerste deel van Bernières Zuid-Amerikaanse trilogie. Voor een ieder die van Zuid-Amerika én humor houdt een zeer warme aanbeveling.
Louis de Bernières – De oorlog van Don Emmanuels edele delen (The war of don Emmanuels nether parts, vert. Joop van Helmond), De Arbeiderspers, 2003
Leeslinks
Van dezelfde schrijver:
Nog zoveel om voor te lezen
Het stof dat van dromen valt
Een partizanendochter
De andere twee boeken uit de zuid-Amerikaanse trilogie:
Het lastige kroost van kardinaal Guzman
Het vrouwenleger van señor Vivo
Over Griekenland en Turkije:
Vogels zonder vleugels
Kapitein Corelli’s mandoline
Sprookjesachtige verhalen over een beroemde hond uit Australië:
Blauwe hond
De rooie hond
Indringende boeken over de reële Colombiaanse politiek:
Ingrid Betancourt – Woede in het hart
Gabriel García Márquez – Ontvoeringsbericht
Twee magisch realistische klassiekers (tevens hét buitenlandse boek van de vorige eeuw):
Gabriel García Márquez – Honderd jaar eenzaamheid
Isabel Allende – Het huis met de geesten
Een verhaal over hoeren en soldaten:
Mario Vargas Llosa – Pantaleon
Over een bizarre legerslag:
Mario Vargas Llosa – De oorlog van het einde van de wereld
Een verhaal over rebellen in de Andes:
Mario Vargas Llosa – De geesten van de andes