Op een warme zomerse namiddag…
Engelse debuutroman over een straat, zijn bewoners en de dood.
Er is een straat en de mensen uit de verschillende huizen zijn bezig met hun dagelijkse leven. Het is warm en het is een van de laatste dagen van de zomer. De tweeling speelt cricket, het kleine jongetje racet op z’n driewielertje, zijn magere vader met de baard hanteert de verfkwast, de ouders van de tweeling liggen in bed, hun dochter op één been ergens op straat, spelende met de dochter van de man met de verbrande handen. Een bewoonster kijkt toe. Haar hart staat stil wanneer het gebeurt. Alleen de jongen van nummer 18 lijkt te bewegen.
In haast poëtische zinnen schetst de jonge Engelse schrijver Jon McGregor een straat met zijn bewoners. Ertoe aangezet door enerzijds de dood van prinses Diana, anderzijds de dood van mensen rond diezelfde tijd die door Diana’s dood geen aandacht kregen. McGregor probeert in deze roman één gebeurtenis als het ware driedimensionaal te laten zien.
Er zitten twee tijdslagen in zijn verhaal: één rond de gebeurtenis aan het einde van een late zomerse dag waarop een kind wordt aangereden in een gewone straat met zijn bewoners die bijna allen thuis zijn – wat er gebeurt wordt pas op het eind van het boek onthuld – en een jaar later komt een van de bewoners er achter dat ze zwanger is na een eenmalig slippertje in Schotland. Ze voelt zich eenzaam en maakt kennis met Michael, de tweelingbroer van een ex-bewoner uit de straat wiens naam ze niet kent en die nu op reis is. De vrouw komt om het andere hoofdstuk aan het woord. Ze heeft problemen met haar ouders en weet sowieso niet zo goed wat ze aan moet met haar zwangerschap van een onbekende jongen. Michael helpt haar.
Het verhaal is heel opmerkelijk geschreven. Heel minutieus probeert de schrijver de sfeer – de geluiden, het licht, het weer, de mensen – van die fatale zomerdag te schetsen. Wat deden alle bewoners in de straat, hoe zagen de beelden eruit? Toch blijven het bijna anonieme foto’s die beschreven worden. De bewoners worden slechts benoemd door kleine kenmerken zoals hun beschadigde handen, de kleur haar, zonnebril of simpelweg het huisnummer waar ze wonen. Maar ook de bewoners die je misschien niet op het plaatje ziet, maar wiens geluiden of bewegingen je zou kunnen waarnemen, worden in beeld gebracht.
De straat wordt bevolkt door allerlei pluimage: een ouder echtpaar, een echtpaar met kinderen, een ruziënd stel, jongeren die de hele nacht uitgaan etc. Waardoor je je toch een gluurder voelt in al die huishoudens, omdat de schrijver niet schuwt privé-momenten te beschrijven. Onconventionele stijl met beschrijvingen van een straat, sfeer met afstand. Haast abstracte verhaallijnen. Momentopnames die zoveel kunnen vertellen en zoveel niet. Verschillende mensen, verschillende levens die elkaar kruisen. Tweelingen, oude vergane levens, jonge levens stijf van de drugs, manische levens zoals de man die verft, of verdrietige levens zoals de vader met verbrande handen die zijn vrouw in een brand verloren heeft. McGregor stapelt de mensen naast elkaar in hun straatje, waar iedereen elkaar lijkt te kennen. Of niet. Alsof men de foto beter kent dan de werkelijkheid.
Het boek kwam geheel onverwacht op de lijst voor de Bookerprice 2002. Terecht, want het is origineel van stijl, eigenzinnig en mooi van toon. Een mozaïek van een doodgewone straat waar op een dag iets gebeurt, waarvan iedereen kennis neemt. De uiteindelijke dode van het incident zal nooit gekend worden. Behoorlijk abstract verhaal, waarbij je achteraf het verhaal enigszins in elkaar kunt zetten. Maar ook weer niet zo abstract, want het is boeiend, spannend en boven alles zeer sfeervol. Mooi en origineel boek voor mensen die van niet-conventionele verhalen houden.
Jon McGregor – Als niemand over opmerkelijke dingen spreekt (If nobody speaks of Remarkable Things, vert. Mea Flothuis), De Arbeiderspers, 2005
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Het woord voor rood
Reservoir 13
Zelfs de honden
Vele manieren om te beginnen
De kleine drama’s van het leven:
José Luís Peixoto – Het pianokerkhof
Rachel Cusk – In de beste familie
Kleine momenten met grote gevolgen:
Rachel Joyce – De dag dat de tijd stil stond
Trezza Azzopardi – Herinner mij
Ali Smith – Hotelwereld
Laura Kasischke – Het leven voor haar ogen
Over een meanderend dood meisje:
Nicolas Michel – De laatste reis van Emilie
Over de dood:
Jim Crace – Een man, een vrouw en de dood