De eeuwige machtswellusteling
Engelse satire over Stalin, het communisme en machthebbers.
George Orwell (1903 – 1950), een pseudoniem voor Eric Arthur Blair, was een Engelse journalist en schrijver. In Birma en Brits India bouwde hij zijn afkeer voor het imperialisme op, in de Spaanse burgeroorlog leerde hij het Stalinisme haten, omdat hij zag hoe indoctrinerend de communisten waren, zelfs ten opzichte van andere linkse groeperingen. In eigen land en in Parijs deed hij onderzoek naar de armoede, wat resulteerde in zijn semi-autobiografische boek Down and Out in Paris and London. (1933). George Orwell bleef zelf een democratische socialist en zijn twee belangrijkste romans, Animal Farm en 1984 (gepubliceerd in 1948) waren vooral gericht tegen Stalin en totalitaire regimes.
Animal farm gaat over een boerderij waar de dieren de boer zijn land afgooien en zelf het recht in handen nemen. De meest intelligente groep, de varkens, neemt de leiding. Na een machtsstrijd om het wel of niet bouwen van een windmolen, wordt het varken Sneeuwbal verbannen en trekt Napoleon de totale macht naar zich toe. Hoewel in het begin alle dieren gelijke rechten hebben (vier poten is goed, twee poten is fout) en men zeven wetten heeft opgeschreven waaraan iedereen zich moet houden, lukt het Napoleon de wetten te vervalsen en steeds meer privileges naar hem en zijn omgeving toe te trekken.
De andere dieren die heel hard werken, en steeds harder moeten werken, zijn te dom, of worden dom gehouden, zodat ze niet reageren en uiteindelijk in een situatie belanden, die misschien wel erger was voordat ze zelf de boerderij gingen runnen.
Het verhaal staat bol van de verwijzingen naar gebeurtenissen in Rusland, de Russische Revolutie en naar Stalin. Zo is Napoleon Stalin, kan het varken Squealer gezien worden als de Russische kranten die Stalin naar de mond praatten en aan geschiedsvervalsing deden, de honden die Napoleon heeft opgevoed als zijn lijfwachten verwijzen naar de Russische geheime dienst, de verbannen Sneeuwbal naar Trotsky en ga zo maar door.
Het kostte Orwell eventjes tijd om een uitgever te vinden voor zijn felle anti-Rusland boek, omdat Rusland tenslotte in de Tweede Wereldoorlog aan dezelfde kant als Engeland stond. In zijn oorspronkelijke voorwoord maakte Orwell dan ook gewag van de Britse censuur op alles wat anti-Russisch was en hij beschuldigde de Britse pers ervan niet alles wat er gebeurde in Rusland te publiceren. Orwell’s voorwoord werd ook gecensureerd en de meeste edities van Animal farm moesten het zonder voorwoord doen.
In 1947 maakte Orwell een Oekraïense versie om dit onder de Oekraïense vluchtelingen, verspreid door Europa, uit te delen. Maar de Amerikaanse bezetters vonden het boek propaganda en wisten op 1500 exemplaren beslag te leggen, die ze aan de Russische regering gaven.
Het boek is nu nog steeds actueel, omdat Orwell’s grootste boodschap van het verhaal is dat alleenheersers meestal veranderen in dat wat ze ooit verwierpen, een gegeven dat keer op keer terugkeert in moderne revoluties/staatsgrepen, zoals die in Afrika. Animal Farm staat in de top 100 van de Engelstalige boeken van Time Magazine. De eerste lange Engelse tekenfilm werd in 1954 gemaakt naar Animal Farm door John Halas en Joy Batchelor. In 1996 werd er een theatervoorstelling van gemaakt door Ian Woolridge en in 1999 was Animal Farm de basis voor een live-action film geregisseerd door John Stephenson.
George Orwell – Animal farm (Animal Farm, vert. A. Ross), De Arbeiderspers 2007
Leeslinks
Over revolutionairen:
Gioconda Belli – Kroniek van liefde en oorlog
Lisa St. Aubin de Téran – Otto
Emmanuel Dongala – Johnny, valse hond
Zeg het met dieren:
Amos Oz – Plotseling diep in het woud
Rebecca Hunt – Meneer Chartwell
Richard Bach/Russell Munson – Jonathan Livingston Zeemeeuw