Tussen mythen en de wereld
IJslandse novelle over de verhalen van een wetenschapper en een zeeman.
Valdimar Haraldsson, de man die het verhaal vertelt, begon op zijn 27ste aan een verhandeling over het verband tussen de consumptie van vis en de superioriteit van het noordse ras. Het bleef zijn grootste passie. Als hij als gepensioneerde door een bevriende scheepsmagnaat wordt uitgenodigd om een tochtje te maken op de maidentrip van een van zijn koopvaardijschepen, neemt hij deze uitnodiging met beide handen aan.
Het schip stuit echter aan het begin van de reis al op vertraging bij het aannemen van de eerste lading. Zo ligt het schip dagenlang stil in een Noors fjord, wat Valdimar helemaal niet stoort, hij heeft genoeg aan het schip te ontdekken. En ‘s avonds zijn er de verhalen.
De grootste verteller is de tweede stuurman Caeneus, die vertelt over zijn vroegere zeereizen aan boord van de legendarische Argo. Een van hun avonturen speelde op het Griekse eiland Lemnos, waar de zeelieden en hun kapitein Jason een hele tijd aan wal gingen en daar alleen maar vrouwen troffen.
Valdimar vindt deze ruwe en erotisch geladen verhalen echte matrozenpraat en zit te popelen om zijn verhalen te vertellen en zijn visie op het eten van vis te etaleren. Zo ontstaat er een zekere spanning tussen de verhalen vertellende stuurman en de al wat oudere Valdimar, een man van de wal.
De verhalen in dit boek meanderen tussen Griekse en Noorse mythen, tussen goden en de nuchtere mens, tussen avonturiers en boekenwurmen. De wat stramme Valdimar is gelukkig om op het schip te zijn, ook al liggen ze stil in een fjord. Het kleine aantal andere mensen op de boot kiest ervoor om aan land wat vertier en afleiding te zoeken, maar dat is voor Valdimar te veel gedoe. Hij is beter af op het schip. In de avonden schaart men zich rond de kapiteinstafel en komen de verhalen en heel soms, na lang aandringen van Valdimar, de vis op tafel.
Gezien de verhalen van Caeneus, is de tweede stuurman een man van avontuur. Net als de Argonauten op de Argos, verkiest hij het zeeleven boven een statisch leven aan wal. Dat Caeneus misschien niet alles echt heeft beleefd wat hij vertelt, doet niet ter zake. Hij legt zijn lot in de handen van de goden en leeft dankzij die verhalen een eeuwig leven, terwijl Valdimar met zijn vasthoudendheid aan zijn visie over het leven en vis eten langzaam naar zijn einde toe leeft. Hoe onverstoord Valdimar zich ook voordoet, zijn korte trip op de Ms Elizabet Jung-Olsen zal hem niet onberoerd laten.
De IJslandse schrijver Sjón, het pseudoniem van Sigurjón Birgir Sigur∂sson, is een man van meerdere beroepen. Hij heeft niet alleen zijn sporen als schrijver verdiend met romans, poëzie en kinderverhalen, hij is ook bekend in de IJslandse muziekwereld als liedjesschrijver voor de IJslandse zangeres Björk en als gastzanger bij de IJslandse band Sugarcubes.
In zijn vorige in Nederlands vertaalde novelle Blauwvos laat Sjón al zien hoe dun de scheidslijn is tussen verhalen en de werkelijkheid. De fluisterende muze gaat nog verder in op de fantasiewereld van mythen en de werkelijkheid. Het is een onderhoudende novelle over de plek van mythen en verhalen in onze wereld. Ze openen grenzen en net als dit boek van Sjón, verrijkt het je kennis en je leven.
Sjón – De fluisterende muze (Argóarflísin, vert. Marcel Otten), De Geus 2009
Leestips
Van dezelfde schrijver:
De jongen die nooit heeft bestaan
Blauwvos
Verhalen en mythen in het leven:
Daniel Mendelsohn – Een odyssee
Andrew Davidson – De waterspuwer
Lawrence Norfolk – In de gedaante van een beer
Viktor Pelevin – De helm der verschrikking