Zuid-Amerikaanse poëzie punk
Roman over een groep Mexicaanse dichters.
Juan García Madero ontmoet in 1975 de reëel visceralisten: een groep dichters die eigenlijk overal tegen zijn. Veel dichters kraken ze af, maar ze hebben ook hun helden. Een van hun helden is de totaal onbekende dichteres Cesárea Tinajero, die in de jaren 20 moet hebben geleefd. De leiders van de groep, Arturo Belano en Ulises Lima, zetten een zoektocht op naar deze dichteres, de moeder van de reëel visceralisten, een tocht die leidt naar de Sonorawoestijn.
Wat deze tocht tot gevolgen heeft, en hoe die afloopt, daar gaat het boek over. Want Belano en Lima zijn niet zomaar dichters. Ze zijn jongens zonder veel geld, die proberen een bestaan op te bouwen in de chaos van DF, District Federaal, de conglomeratie waar Mexico-stad in ligt. Tegelijkertijd proberen ze te dichten, of verhandelen ze alleen maar drugs? De meningen lopen uiteen. Maar juist door zoveel verschillende mensen hun mening te vragen naar Belano of Lima, kunnen we ons enigszins een beeld geven van deze twee ‘enfants terribles’ of twee gewone jongens getekend door het Zuid-Amerikaanse lot.
Hoewel het boek soms paginalang namen van dichters of andere avant gardistische kunstenaarsnamen spuit, verzonnen of niet, heeft het boek een ritme dat kan wedijveren met de Zuid-Amerikaanse bestseller Honderd jaar eenzaamheid van García Márquez.
De verhalen, geheel in stijl van de chaos van het leven in DF, gaat over de vrienden van de reëel visceralisten en over uitgevers, andere schrijvers of gewoon maar personen die op vakantie zijn. Ondanks de losse stukken weet de schrijver toch een spanning op te bouwen: wat is er in de Sonorawoestijn gebeurd en wat is er daarna van Belano en Lima geworden?
Hoewel het boek over dichters gaat, en het in duizelingwekkende vaart een Zuid-Amerikaanse dichtersklimaat beschrijft, gaat het boek in werkelijkheid over Belano en Lima, van wie we, hoewel ze wel regelmatig schrijvende worden aangetroffen, geen letter te zien krijgen. Het boek is meer een aanklacht tegen het gevestigde literaire regime, maar ook het verhaal van het leven in die grote metropool van DF. Het speelt grotendeels in Mexico, maar soms vliegt het verhaal ver over de grenzen tot zelfs Europa toe.
De schrijver Bolaño, afkomstig uit Chili, en gevlucht voor het militaire regime van Pinochet, woonde en werkte in Barcelona, Spanje (waar hij in 2003 stierf). Ook dit land krijgt wat literaire vegen. Toen Bolaño in 1973 uit zijn land vluchtte, woonde hij eerst wat jaren in Mexico, tot Franco in 1977 dood ging en hij naar Spanje verhuisde.
De schrijver gooit met allerhande dichttermen en namen, als een volleerde literatuurkenner, maar deels zijn ze verzonnen. Hij heeft een fictief Zuid- Amerikaans landschap van poëzie gecreëerd, en wat waar is of niet, dat laat ik aan de kenners over.
De sterkste kant van De woeste zoekers blijft de sfeer van het leven en de broeierige sfeer van DF met prostitutie, drugs, alcohol en gekken en al zijn andere bewoners. De karakters van niet alleen Belano en Lima, maar ook van bijvoorbeeld Juan García Madera, Quim Font, zijn twee dochters María en Angélica, de uitgever Luis Sebastián Rosado of de schrijver Amadeo Salvatierra worden prachtig uitgewerkt en geven tegelijkertijd een beter beeld over Belano en Lima.
Het is ook het verhaal van Zuid-Amerikaanse ballingen in Europa; het is een beschrijving van de Mexicaanse chaos, de geschiedenis van Zuid-Amerikaanse dictaturen, het is een verhaal van vriendschap, liefde en dood. Het boek ademt duidelijk de sfeer uit van de grote Zuid-Amerikaanse schrijvers zoals García Márquez en Vargas Llosa, maar het geeft ook een moderner beeld van Zuid-Amerika, een nieuwe blik op dit zo door politiek geteisterde werelddeel. De woeste zoekers kreeg in 1999 de literaire prijs Rómulo Gallegos, een van de meest belangrijkste Latijns Amerikaanse prijzen.
Bolaño’s boeken La litertura nazi en América en Estrella distance hebben in Duitsland veel stof doen opwaaien. In laatst genoemde boek wordt een fictieve nazi-schrijver beschreven in ook alweer een fictief landschap met literatuuradepten en machtswellustelingen. Dezelfde thema’s dus.
De woeste zoekers is een must voor iedere Zuid-Amerikaanse literatuurliefhebber. Het is een heerlijk boek om in weg te duiken en om over na te denken.
Roberto Bolaño – De woeste zoekers (Los Detectives salvajes, vert. Aline Glastra van Loon), Meulenhoff, 2000
Leestips:
Van dezelfde schrijver:
2666
Over een andere Chileense dichter:
Alejandro Zambra – Bijna een vader
Twee jonge dichters in Lima, Peru:
Juan Gómez Bárcena – De hemel boven Lima
Jonge schrijvers in Amerika:
Keith Gessen – Al die droevige jonge literaire mannen
Een schrijver op zoek naar een schrijver:
Mohamed Mbougar Sarr – De diepst verborgen herinnering van de mens
Zuid-Amerikaanse ballingen in Europa:
Lisa St. Aubin de Téran – Otto
Over Mexico-Stad:
José Emilio Pacheco – Gevechten in de woestijn
Katie Gutierrez – Meer dan je ooit zult weten