Karin Brynard – Moord op Huilwater
Twee werelddelen, twee politie-inspecteurs
Thrillers zijn niet altijd mijn meest favoriete boeken, maar ik heb er genoeg gelezen. Je hebt thrillers met onvoorstelbare verhalen over seriemoordenaars wiens wreedheden je fantasie te boven gaan en waarbij ik me soms afvraag waarom een schrijver er eer inlegt om zulk barbaars gedrag op papier te zetten. Een ander soort thriller, vaak in serie, heeft een politie-inspecteur in de hoofdrol. Hier komt het echte speurwerk aan de beurt en de populariteit van deze boeken hangt vaak helemaal af van hoe de hoofdpersoon is. Hoe groter het karakter van deze speurneus, hoe beter.
De Zuid-Afrikaanse schrijfster Karin Brynard zag haar debuut-thriller Moord op Huilwater vergeleken met de razend populaire Millennium trilogie van de Zweedse schrijver Stieg Larsson. Ik heb de Millennium-boeken nog steeds niet gelezen. Ik lees liever boeken die spelen in wat warmere oorden, zoals Brynards boek en dat van de Griekse schrijver Petros Markaris, die al jaren thrillers publiceert over de Atheense politie-commissaris Kostas Charitos.
Ik zou zeggen dat Brynards politie-inspecteur Beeslaar te vergelijken is met Charitos. Beide heren zijn mopperkonten van de bovenste plank en hebben een goed oog voor alles wat er mis is in hun land. Ze lopen bovendien het liefst hun meerdere straal voorbij en houden hun ondergeschikten strak aan de lijn. In Zuid-Afrika zijn het de sociale misstanden tussen zwart en blank, met de onrust die er bij de (blanke) boeren heerst over landonteigening. In Griekenland is het de corruptie die hoogtij viert en in het geval van Het late journaal criminaliteit ruim baan geeft. Voor de mensen die denken dat Griekenland nu in een crisis verkeert: Het late journaal speelt nog ten tijde van de drachmes en toen kon politie-held Charitos al nauwelijks rondkomen van wat hij verdiende. Ook Beeslaar heeft moeite de eindjes aan elkaar te knopen.
Beide heren worstelen met hun hulpjes: Beeslaar, die van de grote stad Johannesburg naar het platteland is verhuist, moet de twee agenten Ghaap en Pyl inwijden in het serieuze politievak en Charitos zit opgescheept met agent Thanassis, die van alles wil doen, zolang dat maar mijlenver van de actie is.
Beeslaar moet samen met Pyl en Ghaap de moordenaar vinden van een vrouw en haar kind die op een boerderij zijn vermoord. In die tijd zijn boerderijmoorden – plaasmoorden – schering en inslag in Zuid-Afrika. De zwarte mensen vinden dat de landverdeling zoals in Zimbabwe geschiedt, niet snel genoeg wordt doorgezet in Zuid-Afrika, en de blanke boeren zetten steeds sterkere middelen in om zich te verdedigen. Er ontstaat flinke onrust bij buren en omwonenden van de slachtoffers, maar Beeslaar vraagt zich af of het wel een plaasmoord is die hij onderzoekt. Terwijl de spanningen oplopen, kan Beeslaar de moordenaar niet zo snel vinden, tot groot ongenoegen van zijn baas.
Kostas Charitos krijgt de zaak van een vermoorde, populaire tv-journaliste aangewezen, wat hem in de corrupte wereld van de Griekse media brengt. De moord leidt echter verder, naar de grimmige wereld van Oost-Europese criminele bendes die zich onder andere bezighouden met kinderhandel. Terwijl Charitos herhaaldelijk vast komt te zitten in het verkeer in Athene, zit de moordenaar niet stil en moet Charitos alle zeilen bijzetten om de zaak op te lossen.
Beeslaar heeft tijdens het speuren last van hitte en eenzaamheid en vraagt zich af waarom hij Johannesburg heeft ingeruild voor het platteland, waar in zijn huis hard rennende, rode spinnen een serieuze nachtmerrie vormen. Zijn verleden laat van zich horen in de vorm van telefoontjes uit de grote stad en het kost hem alle moeite om de heetgebakerde Pyl en praatgrage Ghaap het politievak te leren.
Charitos is allesbehalve eenzaam, met zijn zorgzame vrouw die altijd plichtsgetrouw voor de televisie op hem wacht. Wanneer hij doodmoe is, zou hij wel eens een avondje meteen in bed willen duiken met zijn geliefde encyclopedie, in plaats van het gezeur van zijn vrouw aan te horen. Bovendien studeert zijn geliefde dochter in Thessaloniki en alleen haar telefoontjes kunnen zijn vermoeiende dagen wat opluisteren.
Beide thrillers zijn spannend, zitten vol met onverwachte wendingen, maar worden vooral gedragen door de onderhoudende karakters van de inspecteurs. Ze leiden de lezer door een criminele zaak én door hun land. Karin Brynard laat het warme Afrika met stofwolken, kleurrijke luchten en plensbuien, zoemende insecten en grote spinnen, Afrikaanse stammen en hun cultuur van de pagina’s spatten. Petros Markaris zorgt ervoor dat je ingeburgerd raakt in het drukke Athene, het lekkere Griekse eten en de Griekse problematiek. Zo is een thriller lezen niet alleen een spannende, maar ook een aangenaam en leerzaam tijdverdrijf.
Karin Brynard – Moord op Huilwater (Plaasmoord, vert. Riet de Jong-Goossens), Ailantus 2011
Petros Markaris – Het late journaal (Νυχτερινό Δελτίο, vert. Noortje Pelgrim), Bruna 2011
Leestips
Van Petros Markaris:
Nachtvlinder
Bloedrechters
Een andere literaire thriller spelend in Griekenland:
Anne Zouroudi – De boodschapper uit Athene
Over het leven op een Afrikaanse plaas:
Alexandra Fuller – We gaan niet naar de hel vannacht
Eben Venter – Dans aan het einde van de dag