Seks in de Sixties
Engelse Roman over een gewaagde affaire welke in 1966 verboden werd in Engeland en Duitsland.
Louisa Walbrook was een kapitein van het Engelse leger in Duitsland. Na de oorlog kwam ze terug naar Londen en bezocht daar de plekken waar ze gewoon was te komen voor haar terugkeer uit de oorlog. Shepherds leek onveranderd en was bomvol, alleen kende ze er niemand. Één man trok haar aandacht, maar hij was lelijk en absoluut niet aantrekkelijk. Toch pakte hij haar op een gegeven moment bij de pols, stelde een wandeling voor, begeleidde haar naar buiten, liep met haar naar een tuin en verkrachtte haar daar op een stenen bank.
Louisa was verbijsterd dat ze zo maar met de vreemdeling meeging, ze was nog meer verbijsterd dat ze niets deed om hem te weerhouden haar zo snel te nemen. Alhoewel ze er niets van begreep werd ze hopeloos aangetrokken door deze brute liefde.
Onder het pseusoniem Louisa Walbrook werd in 1966 in Engeland de roman Gordon gepubliceerd, dat zo’n schandaal veroorzaakte in zowel Engeland als Duitsland dat het boek verboden werd wegens onzedelijkheid. De Franse uitgever Maurice Girodias, die in Amerika in de Traveller’s Companion serie spraakmakende boeken zoals o.a. Lolita van Vladimir Nabokov (1955), The Naked Lunch van William S. Burrhoughs (1956) en L’Histoire d’O van Pauline Reage (1954) uitgaf, bracht ook Gordon naar Amerika, waar het boek voor niet zoveel ophef zorgde en na wat piratenversies een stille dood stierf. Waarom het boek in Europa meer aanstootgevend werd bevonden dan bijvoorbeeld Lady Chatterly’s Lover, Lolita of L’Histoire d’O, is niet helemaal duidelijk.
De schrijfster Edith Templeton werd in 1916 in Praag geboren, trouwde vlak voor de Tweede Wereldoorlog met een Engelsman, werkte als tolk eerst voor het Amerikaanse leger en vervolgens voor het Engelse leger waar ze het tot kapitein bracht. Na haar scheiding, wat affaires en tijdens haar tweede huwelijk met een dokter die lijfarts was van de koning van Nepal, begon haar schrijfwerk vruchten af te werpen en werden enkele van haar verhalen in de jaren 50 gepubliceerd in The New Yorker. Een aantal van hen werd in 2002 in Amerika uitgegeven in een verhalenbundel The Darts of Cupid and Other Stories en werd genomineerd voor de National Critics Circle Award. De stap naar een nieuwe publicatie van Gordon, ditmaal onder Templeton’s eigen naam, was vervolgens snel genomen.
Dat een beetje literaire seks verkoopt laat de Franse bestseller Het seksuele leven van Cathrine M. van Catherine Millet (2001) wel zien. Laat Millet in haar boek onomwonden zien hoe verslavend seks kan zijn, Edith Templeton’s boek is, hoewel ook over ditzelfde thema, van een geheel andere orde. Bijna vier decennia eerder geschreven ontbloot zij in haar boek het leven van een vrouw die niet alleen seks lekker vindt, maar ook ervan houdt vernederd en geslagen te worden. De relatie die Louisa met de Schotse psychiater Gordon heeft zou in deze tijd beschreven worden als een SM-relatie.
De kracht van het boek schuilt echter niet in de onthullende scènes, maar in de prachtig onbevangen taal waarin deze, origineel van Tsjechische afkomst, schrijfster haar verhaal brengt. Haar Engelse taalgebruik en haar zwoele bewoordingen voor de acties waarvoor moderne schrijvers gewoon een rechttoe-rechtaan taal zouden gebruiken, haar door het verhaal verstrooide citaten uit vooral Duitse literatuur zoals van Goethe, de dialogen en het haast stereotype karakter van psychiater Gordon, maken van dit boek meer dan alleen een uit de jaren 60 opgeduikeld literair schandaal.
De ik-persoon, Louisa Walbrook, is intelligent en van goeie komaf, maar probeert te leven als zelfstandige vrouw, wat in de tijd vlak na de Tweede Wereldoorlog niet zo makkelijk was. Ze weet precies wat ze wil en het is daarom dan ook voor haarzelf én voor de lezer spannend te ontdekken dat ze in haar relatie met Gordon zich als een slavin laat rond commanderen. Doordat Gordon het niet kan laten Louisa te analyseren krijgen we ook een steeds beter beeld van een meisje dat opgroeide op een kasteel in Bohemië, bewust een Engelsman trouwde om haar moeder dwars te zitten, haar vader nauwelijks kende, maar toch altijd bleef teruggrijpen naar symbolen van haar ouders.
De ‘herontdekte’ 87-jarige Edith Templeton vertelt in hedendaagse interviews zonder blikken of blozen dat Gordon puur autobiografisch is. Een Schotse psychiater was haar grootste liefde in haar leven en Louisa kon ze gewoon niet anders omschrijven dan zoals ze zelf was. Dit alles maakt dat Gordon niet alleen een roman is die zal verkopen als literaire pornografie. Het is een onthullend verhaal van en over een vrouw die de Dolle Mina’s met al hun slogan’s over vrijheid ver achter zich liet.
Edith Templeron – Gordon (Gordon, vert. Mea Flothuis), De Arbeiderspers 2003
Leestips
Seksueel getinte klassiekers:
D. H. Lawrence – Lady Chatterley’s minnaar
Vladimir Nabokov – Lolita
Zeer seksueel getinte klassiekers:
Pauline Reage – L’histoire d’O
Marquis de Sade – Justine
Modern seksueel getinte literatuur:
Catherine Millet – Het seksuele leven van Catherine M.
Pedro Juan Gutiérrez – Dirty Havana
Irvine Welsh – Lijm
João Ubaldo Ribeiro – Het huis van de gelukkige boeddha
Charlotte Roche – Schootgebed
Jonathan Littell – Een oude geschiedenis (nieuwe versie)