Op weg in Mexico
Amerikaanse trilogie rond Mexico en het zuidwesten van Amerika.
Het eerste boek dat ik las van Cormac McCarthy was Geen land voor oude mannen. Het gaat over een man die in de woestijn per ongeluk getuige is van een drugsdeal die misgaat en wanneer iedereen dood is, er met het geld vandoor gaat. Hij hoopt hier ongestraft mee weg te komen, maar dat is natuurlijk niet zo: meerdere mensen openen de jacht op hem. Ik houd absoluut niet van geweld, niet om erover te lezen, niet om op films te zien. Cormac McCarthy beschreef echter op zo’n krachtige en natuurlijke wijze het geweld, dat ik niet meer kon ophouden met lezen. Voor McCarthy is geweld deel van het leven, zowel bij de mens als in de natuur.
Het tweede boek dat ik las van Cormac McCarthy was De weg. Ook dit is absoluut geen vrolijk boek, maar wel zo beeldend en krachtig geschreven dat dit alweer geen boek is dat je zomaar naast je neerlegt. In dit boek trekken een vader en zijn jonge zoontje na de teloorgang van de aarde door een luguber verbrand landschap, vol gevaarlijke overlevenden, op zoek naar de oceaan waar misschien nog een menswaardig bestaan op te bouwen is.
Cormac McCarthy grijpt je bij de lurven en sleept je mee een wereld in, waarin meer spanning heerst dan ontspanning. Er is geen bladzijde in een van deze McCarthy boeken die niet meedoet aan een opbouw van ondraaglijke spanning. Je weet dat de personages met vuur spelen, je hebt geen idee of ze hun queeste zullen overleven.
Want iedereen jaagt wat na. In Geen land voor oude mannen droomt Llewelyn Moss zich rijk en ziet sheriff Bell het als zijn taak de bloederige moorden te stoppen in zijn district en zijn naaste, onschuldige burgers tegen elke prijs te beschermen. In De weg hoopt de vader een plek te vinden voor zijn zoon waar hij veilig kan opgroeien.
Het derde boek dat ik van Cormac McCarthy las, is De Grenstrilogie, bestaande uit drie romans, die allen los van elkaar kunnen worden gelezen: Al de mooie paarden, De grens en Steden van de vlakte. In dit boek gaan jonge Amerikanen aan de zwerf door Mexico. In Al de mooie paarden overtuigt de 16-jarige John Grady Cole een vriend van hem dat ze op avontuur moeten in Mexico en dat avontuur krijgen ze. In De grens trekt Billy Parham de grens van Mexico over op zoek naar een plek waar hij een gevangen wolvin kan vrijlaten. Later zal hij zijn broertje Boyd mee naar Mexico nemen op zoek naar gestolen paarden.
Deze verhalen kunnen dan wel gebundeld zijn onder de naam De grenstrilogie, een ander belangrijk aspect van deze drie verhalen is het leven met paarden. De eerste twee delen van De grenstrilogie gaan net zozeer over paarden als over hun berijders. De jongens en hun paarden trekken dwars door het majesteitelijk, doch gevaarlijke en heel vaak eenzame landschap van Mexico. Ze rijden door slaperige dorpjes, ze werken soms op een ranch of redden een meisje uit de klauwen van schurken, ze zijn regelmatig op de vlucht voor paardendieven, krijgen te maken met Mexicaanse politiechefs en met andere, soms curieuze reizigers. Een avonturenroman? Nee, eerder een ‘road’-boek dat uitloopt op een queeste: de jongens op zoek naar hun volwassen ik.
In het derde deel, Steden van de vlakte, werken John Grady Cole en Billy Parham op een paardenranch vlakbij de grens. Ze zijn beide een stuk volwassener, zijn zwijgzaam over hun verleden, maar houden als geen ander ervan om lange dagen met hun paarden er op uit te trekken om het vee te controleren en vallen te zetten voor wilde honden. Het hoofdthema waar dit verhaal om draait is de liefde voor een jonge Mexicaanse hoer, waarvoor ze de grens weer oversteken.
In beide eerste delen worden de jongens voortgedreven door een kleine hoop op gerechtigheid: gestolen paarden terugvinden, een wolvin de vrijheid geven. Toch worden deze zaken nauwelijks of niet aangeroerd in de dialogen. De jongens zijn geen praters, maken enkel opmerkingen naar elkaar toe, die soms zelfs een absurd randje krijgen en praten over welke weg ze zullen inslaan of vragen waarom de ander een rotbui heeft.
In het derde deel lijken de jongens uit op een regelmatig leven: huisje, boompje, beestje. De wilde haren van hun jeugd hebben ze verloren, en zo lijkt ook het verhaal zijn kracht een beetje te hebben verloren, vergeleken met de eerste twee verhalen.
Toch heeft ook dit verhaal dankzij de schrijfstijl van McCarthy nog voldoende vaart om door te lezen: korte, maar krachtige zinnen, altijd met in de verte dreigend onheil dat op de loer ligt.
Cormac McCarthy werd in 1933 geboren in Rhode Island (Amerika) en groeide op in Tennessee, niet het zuidwesten waar Geen land voor oude mannen en De grenstrilogie speelt, daar verhuisde hij pas in de jaren 70 naartoe. In zijn boeken voel je het al: dit is geen schrijver die lange avonden doorbrengt met geleuter met andere schrijvers, dit is een man die meer in de natuur leeft dan hij achter een computer thuis zit. Want een van de sterke elementen uit zijn werk is dat hij de omgeving waar een verhaal speelt, op subliem nuchtere manier omschrijft: eenzame landschappen, uitgestrekte natuur, kleine gevaren, en in het geval van De grenstrilogie heel veel over paarden.
Cormac McCarthy houdt er een sobere levensstijl op na, wilt weinig in de publiciteit komen en uit een van weinige interviews die hij heeft gegeven, zoals in 1992 met de New York Times, blijkt hij een ras verhalenverteller. Dit in tegenstelling tot zijn boeken, die niet zozeer een rond verhaal vertellen als wel de queeste van de mens op zoek naar de zin van het leven. McCarthy’s nuchtere kijk op het leven, waarbij de dood nooit ver is, gevat in zijn pakkende, solide schrijfstijl, maken hem tot een van de grootste schrijvers van Amerika.
Cormac McCarthy – De grenstrilogie (All the pretty horses, The crossing, Cities of the Plain, vert. Guido Golücke en Ko Kooman) De Arbeiderspers
Leestips
Van dezelfde schrijver:
Stella Maris
De passagier
Suttree
Geen land voor oude mannen
De weg
Meridiaan van bloed
Cowboys in Amerika:
Thomas Savage – Het geweld van de hond
Mark Spragg – Het avonduur
Bizonjacht:
John Williams – Butcher’s crossing
Een heerlijke parodie op cowboys:
Patrick deWitte – De gebroeders Sister
Hét paardenboek:
Nicholas Evans – De paardenfluisteraar
Het gewelddadige land rond de Mexicaans–Amerikaanse grens:
Roberto Bolaño – 2666