Aan de Oostzee
Duitse roman over een jonge vrouw die de dood van haar moeder moet verwerken.
Wanneer je aan de hand van romans een handboek voor rouwverwerking zou samenstellen, dan wordt het bijna een vrolijke boel, zo inventief gaan schrijvers met dit onderwerp om. Er zijn ontelbare pagina’s gevuld met originele vormen om de dood van een geliefde te verwerken. Vaak besef je pas halverwege een boek dat de hoofdpersoon zijn handelingen te danken heeft aan een pijnlijk gevoel dat een plek moet vinden. Vooral het verdriet van kinderen neemt soms rare vormen aan, een prachtige roman waardig.
Kwaad op de wereld
Ook Windkracht 17 speelt rond rouwverwerking, al heb je dat in het begin niet helemaal door. Ida, de ongeveer 20-jarige hoofdpersoon, sluit de voordeur achter zich van het huis waar ze zoveel geluk en leed heeft gedeeld met haar alcoholische moeder en haar oudere zus Tilda. Weken na de dood van haar moeder geeft ze het ouderlijk huis op omdat ze er niet meer kan leven met de herinneringen. In eerste instantie vertrekt Ida naar haar zus in Hamburg, maar ze is kwaad op de wereld en op haar zus en besluit een trein te nemen die haar ver voorbij Hamburg brengt, waarna ze belandt op Rügen, een eiland in de Oostzee. Daar klopt ze bij een kroeg aan om werk te vinden. Knut, de baas, neemt haar aan maar wanneer ze fysiek ineenzakt, haalt hij zijn vrouw Marianne erbij en nemen ze Ida in huis.
Het zou zomaar een sprookje kunnen zijn, want Ida vindt er een thuis. Marianne en Knut (de kinderen zijn uit huis) hechten aan een regelmatig ritme, met gezamenlijke maaltijden vol warm gebakken brood en volop zoetigheden. Ze stellen geen lastige vragen en laten Ida haar gang gaan zonder commentaar te leveren op haar impulsieve acties. Hier vindt Ida warmte, liefde en een levensritme dat bij haar moeder altijd ontbrak. Bovendien ontmoet ze Leif, een jongeman, een beroemde dj, die ook niet zo goed in zijn vel zit en zijn zielenheil op Rügen zoekt, waar hij vandaan komt. Het leven lijkt Ida toe te lachen.
Orkaankracht
Maar voordat Ida dit alles echt kan omarmen – geloven dat mensen om haar geven, zich overgeven aan een liefde – zal ze eerst strijd moeten leveren met zichzelf en de vraag of ze haar moeder misschien had kunnen redden. Dit doet ze door keihard te schreeuwen wanneer ze in de natuur is, of door zich bij weer of geen weer in de Oostzee te storten en gevaarlijk verre einden de zee in te zwemmen, met in haar achterhoofd de vele baantjes die ze met haar zus ooit in het buitenzwembad trok. Regen en wind deren haar niet, regelmatig lijkt ze meer op een verzopen kat en zelfs wanneer de zon schijnt, buit ze haar lichaam uit. Er woedt een orkaan in Ida, vandaar de titel Windkracht 17. Deze wind zal langzaam moeten gaan liggen, verdriet, pijn en schuldgevoel op een plaatsje duwen, opdat Ida weer met het normale leven kan beginnen. Met horten en stoten, met eten en liefde lukt het haar de orkaan te laten uitrazen.
Vol warme broodjes
De verdienste van Windkracht 17 schuilt in de simpele maar krachtige taal van de jonge schrijfster Caroline Wahl (1995) en het rauwe karakter van vertelster en hoofdpersoon Ida, die zich niet zo snel laat omarmen, terwijl het duidelijk is dat ze dat wel nodig heeft. Zo blijft het erom spannen welke kant het verhaal op gaat, zonder dat het helemaal in clichés vervalt, ook al is het een ‘feel good’-roman.
Windkracht 17 is de opvolger van 22 Banen, Wahls eerste boek waarin Ida‘s zus Tilda de hoofdpersoon is en waarin het onder andere gaat over het leven van de twee zussen en hun alcoholische moeder. Een bestseller in Duitsland. Wanneer de lezer nog niet weet hoe Ida is opgegroeid, is het misschien wel des te spannender om dat in Windkracht 17 te ontdekken. De boeken zijn makkelijk los van elkaar te lezen. Ondanks de serieuze inhoud toch een fijn, luchtig verhaal spelend op een winderige en regenachtige plek, vol warme broodjes.
Caroline Wahl – Windkracht 17 (Windstärke 17, vert. Ymke van der Staay), Cossee 2025
Leestips
Rouw en schuldgevoel:
Jaap Robben – Birk
Rouwverwerking:
Jón Kalman Stefánsson – Yellow submarine
Reif Larsen – De verzamelde werken van T.S. Spivet
Jonathan Safran Foer – Extreem luid & Ongelooflijk dichtbij
Mitch Cullin – Getijdenland
Jamie O’Neill – Verstoring
Helen MacDonald – De H is van Havik
Sara Baume – Stommelen stampen slaan
Luchtig en serieus:
Mariana Leky – Vanuit hier zie je alles
Een persoonlijke crisis bestrijden:
Deborah Levy – Augustusblauw
Mieko Kawakami – Alle geliefden van de nacht
Sara Baume – Zevenduizend eiken
Claudia Piñeiro – Een beetje geluk
Mariana Leky – Dichterbij dan je denkt
Erlend Loe – Naïef. Super