Westerns, bokswedstrijden en een voetbalveld
Bizarre verhalen en personages die een stad vormen.
Shatzy Shell werkt bij een uitgever waar ze telefonisch moet enquêteren over het onderwerp of de moeder van een populaire stripheld eruit geschreven moet worden of niet. Dan belt er een jongetje van 13, Gould, met een mysterieus telefoontje over zijn vrienden Diesel en Poomerang. Shatzy raakt gecharmeerd van hem. Gould is een wonderkind dat al naar de universiteit gaat. Hij vindt Shatzy ook aardig en neemt haar in dienst als kindermeisje. Zijn vader, een generaal die eens in de week belt, vindt het ook goed en zo leert Shatzy diverse professoren kennen. Ze kopen een gele caravan om de wereld in te trekken, maar dan besluit Gould toch op te stappen naar een andere universiteit.
Een verhaal vol verhalen uit de wondere wereld van de Italiaanse schrijver Alessandro Baricco. Rasverteller, pur sang. Buiten het verhaal van Shatzy en Gould, is er het verhaal van de bokser Larry Goldman, een verhaal dat Gould beluistert in de badkamer via de radio. En er is het verhaal van Closingtown, een stadje in het Wilde Westen, door Shatzy verteld, want die wil een western maken. En dan zijn er verschillende professoren met hun zeer gespecialiseerde theorieën en merkwaardigheden.
Zoals Baricco zelf zegt: al deze verhalen en levens vormen een stad; een stad waar je in kunt ronddwalen, straten waar je doorheen kunt slenteren. Alleen doen we dat wel aan de hand van de schrijver, door de hoofdstraten van Gould en Shatzy vanuit de universitaire wijk.
Maar dat is niet erg. Baricco toont de lezer prachtige scenes en verhalen uit zijn schrijvershoed, met de nodige humor en krachtige beeldtaal. Zijn personen lijken echte personen, maar worden door het leven haast mythische wezens. Hij neemt graag een loopje met de tijd en de beleveniswereld. Wanneer Gould in de badkamer naar de radio luistert, kruip je in de radio en in het leven van de bokser en zijn trainer. Niet duidelijk wordt of het Gould zelf is die de verhalen uitvindt of niet. Dat doet er ook niet toe; het gaat om het verhaal over de bokser.
Zijn vrienden Diesel en Poomerang worden op straat afgeleid door een afgebroken hoge dameshak, maar tijdens een interview met Gould zijn zij het die de vragen beantwoorden. Op deze puzzel komt wel een antwoord, maar dat is niet altijd zo. De lezer moet deze inconsequenties gewoon meenemen.
De Western die Shatzy graag wil maken, wordt al vertellend verzonnen. Geen ambities om de film op het witte doek vast te leggen. Shatzy komt nooit verder dan het verhaal vertellen aan diverse personages.
Deze vreemde aanpak van verhalen in een verhaal wat misschien geen verhaal is, is eigen aan de schrijver Alessandro Baricco. Uitgeroepen tot een van de meest vooraanstaande moderne Italiaanse schrijvers, staat hij aan het hoofd van een schrijversschool in Turijn, die verhalen vertellen als uitgangspunt heeft gemaakt voor boeken schrijven.
Sprookjes voor grote mensen. Je raakt een verhaal aan, je valt erin, maar je wordt weer net zo snel verder geleid naar een volgend verhaal. Het boek Oceaan van een zee heeft nog sterkere vormen van vervreemding. Het speelt in een niemandsland met bijna mythische personen. In City is Baricco echter, zoals hij zelf zegt, verder gegaan: het moderne leven tegemoet. Een televisie, telefoons, bussen, caravans en auto’s zijn moderniteiten die niet voorkomen in zijn eerder geschreven Oceaan van een zee. Toch blijft zijn laatste boek ook vervreemden. In City worden weliswaar telefoongesprekken gevoerd – maar wat voor gesprekken? – en is het niet zeker of de televisie van was is en de radio aan staat, er worden pizza’s gegeten, caravans gekocht, maar dit boek presenteert personen die eerder aan sprookjes doen denken.
Baricco’s succesvolle boekje Zijde is een meer lineaire vertelling in een reeële wereld: Japan en Frankrijk en zijderupsen.
Alessandro Baricco schrijft met ‘muziek’, zoals hij zelf zegt. Letterlijk en figuurlijk. Terwijl hij schrijft heeft hij altijd muziek op staan. Sommige passages hebben een ritme, alsof ze het refrein van het boek vormen. Geschreven zonder interpunctie, aan de lezer het ritme te vinden.
Al deze gegevens – onderbroken stijl en vervreemding – maken zijn boeken misschien niet toegankelijk voor een groot publiek, maar een liefhebber van wervelend woordgebruik, mooie beeldspraak en fantastische verhalen kan niet voorbij aan deze schrijver.
Alessandro Baricco – City, (City, vert. Manon Smits), De Geus 2000
Leestips:
Andere boeken van Alessandro Baricco:
De jonge bruid
Novecento
Mr Gwyn
Driemaal bij dageraad
De Ilias van Homerus
Dit verhaal
Zonder bloed
Land van glas
Oceaan van een zee
Zijde
Meer mooie beeldspraak en vervreemding:
Peter Verhelst – Tongkat