Poeta chilena
Chileense roman over een jongen die dichter wilt worden.
In Zuid-Amerika lijken dichters een heldenstatus te hebben. Een aantal boeken gaan dan ook over personen die graag een bekende dichter willen worden. In De hemel boven Lima beschrijft de Peruaanse schrijver Juan Gómez Bárcena twee vrienden die heel ver gaan om een erkend dichter te worden. De Chileense schrijver Roberto Bolaño heeft ook twee vrienden als hoofdpersonen in zijn roman De woeste zoekers, over een zoektocht door Mexico-stad naar de sporen van een dichteres. Roberto Bolaño geldt sowieso als een van de grote schrijvers van Chili, met wie Alejandro Zambra ook wel eens wordt vergeleken.
Waarom deze dichters-roman Bijna een vader als Nederlandse titel heeft meegekregen, is dankzij het eerste hoofdstuk waarin Gonzalo zijn oude liefde Carla tegenkomt en bij haar intrekt. Het verschil met vroeger is echter dat ze een zoontje heeft: Vicente. Hij neemt met plezier de rol van vader op zich; de echte vader, Leon, bemoeit zich het liefst niet meer te veel met zijn zoontje. Maar dan valt het gezinnetje uit elkaar en moet Vicente zonder Gonzalo puberen en zijn weg in het leven vinden, want Gonzalo’s brieven beantwoordt hij niet meer. Wanneer jaren later de twee elkaar tenslotte toch weer zien, blijkt Vicente een regelmatig contact met Leon te hebben opgebouwd, maar heeft hij toch meer met Gonzalo gemeen als hij dacht: de poëzie.
De originele titel van het boek is Poeta chilena: Chileense poëzie. Het verhaal gaat deels over een vader-zoon relatie, maar vooral over een zoekende dichter, waarbij een fors deel van de Chileense dichterswereld langskomt. De jonge Vicente, een dichter in dop, ontmoet de Amerikaanse journaliste Pru, die onderzoek doet naar Chileense dichters. Ze krijgt door Vicente een kamer aangeboden en probeert zoveel mogelijk dichters te interviewen. Terwijl Vicente haar in de gaten blijft houden, sluit ze vriendschappen met verschillende dichters en duikt het sociale leven in van feesten en partijen, die worden bezocht door kleurrijke dichters en schrijvers. Een wereld waar haat en vooral nijd niet geheel afwezig zijn: naast de nodige drank is een vechtpartijtje hier en daar heel gewoon.
Dit is het boek over een dichter in wording. Vicente is een aandoenlijke jongeman, geen uitzonderlijk karakter. Zijn jeugd, deels doorgebracht zonder vader, zijn eerste hartstochtelijke verliefdheid, het volwassen worden en de zoektocht naar wat je wil, het wordt allemaal in heldere woorden en pijnlijk eerlijk uit de doeken gedaan. Hetzelfde geldt voor Gonzalo, een man die zowel voor Carla valt, als voor de literatuur. Ook zijn strubbelingen in het leven en de nodige seksuele activiteiten worden uitgebreid en open uitgesmeerd over de pagina’s. Voor beide heren geldt dat ze moeten leren omgaan met hun teleurstellingen. Ook al vinden er geen grootse drama’s plaats, een gewoon leven is al drama genoeg.
Gonzalo, Pru en Vicente komen alledrie aan het woord, waarbij de gevoelens niet worden gespaard. De grootste charme van het boek is echter de vermakelijke schrijfstijl: een licht sarcasme spat van de pagina’s. Ondanks de vele namen die genoemd worden, weet ik – net als in De woeste zoekers, waarin ook heel wat namen voorbij komen – niet of ze allemaal naar bestaande dichters verwijzen. Maar Zambra weet ondanks deze opsommingen de lichtvoetigheid van het verhaal te behouden, waardoor het lezen van Bijna een vader een prettig onderhoudende ervaring is. Ik ben in ieder geval nieuwsgierig geworden naar zijn andere werk.
Alejandro Zambra – Bijna een vader (Poeta Chileno, vert. Brigitte Coopmans), Meridiaan 2021
Leestips:
Van dezelfde schrijver:
Vadertaal
Het verborgen leven van bomen
Over poëten in wording:
Robert Bolaño – De woeste zoekers
Juan Gómez Bárcena – De hemel boven Lima
Een schrijver worden:
Keith Gessen – Al die droevige jonge literaire mannen
Andrew Sean Greer – De glorieuze reis van Arthur Greer
Haiku’s schrijven:
Denis Thériault – De eenzame postbode
Bart Koubaa – Lucht